آپارتمان مسکونی “سی خانه” واقع در منطقه دربند و در شمالی ترین نقطه تهران قرار گرفته است. این ساختمان در یک زمین مثلثی شکل طراحی شده است. بنا در ابتدای ورودی محله قدیمی دربند قرار گرفته است. در ادامه با شرح معماری اجزای مختلف این پروزه با ما همراه باشید.
این ساختمان دارای ۸ طبقه است؛ سه طبقه از هشت طبقه مشاعات و پنج طبقه دیگر کاربری مسکونی دارد. مشاعات شامل پارکینگ و ورودی اصلی، لابی، سالن اجتماعات، سالن ورزشی و استخر است. مجموعا سی واحد مسکونی در این آپارتمان ۷۶۰۰ مترمربعی طراحی شده است. این بنا به خاطر شیب و اختلاف ارتفاع سایت از ضلع شرقی ۸طبقه و از ضلع غربی ۶طبقه است. با توجه به ابعاد ساختمان و بزرگی آن به لحاظ طول و عرض و ارتفاع در طراحی سعی شده با تبدیل حجم کلی ساختمان به مکعب-های کوچکتر با اندازه های متنوع، ارتباط متناسبی با زمینه و محیط اطراف بنا یعنی کوهپایه و محله قدیمی برقرار گردد.
این مکعب ها در ابعاد و اندازه های متنوع با اختلاف سطح نسبت به یکدیگر قرار گرفته اند و فضای منفی بین مکعبها، تراس های سبز هستند. ایده و هدف طراح از چیدمان مکعب های مختلف در کنار یکدیگر استعاره از خانه هایی است که در کنار هم یک مجموعه آپارتمانی را تشکیل می دهند. علاوه بر آن، این توده مکعب ها در دل کوهپایه تشابهی با صخره ها و شکل کوهستان دارد.
با توجه بر این که بافت قدیمی منطقه آجری بوده و در حال از بین رفتن است ، طراح سعی کرده با اصرار و تاکید در استفاده از مصالح آجر، ساختمانی به صورت لندمارک ایجاد نموده و توجه مردم منطقه را به استفاده مجدد از آجر جلب نماید. این بنا دارای ویژگی هایی است که طراح سعی کرده با این شاخص ها، موقعیت ها و چالش های پروژه را تبدیل به فرصت نماید. همچنین به دنبال راه حل های تازه در نگاه و پردازش به موضوع سکونت در زندگی معاصر ایران است.
پروژه در تقاطع دو خیابان که با یکدیگر اختلاف سطح دارند قرار گرفته است و بنا به گونه ای طراحی شده که این ارتفاع ها را به هم وصل می کند. همین مساله باعث ایجاد ورودی با کوچه پلکانی در ضلع شمال شرقی بنا شده است؛ درست مانند کوچه های پلکانی که در منطقه دربند هستند.
- پلان الگوریتمیک یا پلان کاردستی
در طراحی سعی شده بازی با اجر به احجام و فضا کشیده شود. فرو رفتگی و پیش آمدگی بر اساس یک بازی یا تصادف به وجود امده و این اتفاق ها در داخل بنا، پلان را از یک حالت مدرنیستی و الگوریتمیک متداول ساختمان های آپارتمانی خارج نموده است. درست مانند نما که یک نمای کاردست (handmade) با آجر است، ساختمان نیز با ایده ضد طبقات تیپ تبدیل به یک کار دستی (hand made) شده است. بنابراین پلان های این مجموعه سی واحدی یکسان نبوده و تفاوت هایی در جانمایی تراس، آشپزخانه ، سالن نهارخوری و نشیمن دارد. شاید اصرار طراح بر این نوع طراحی پلان به خاطر ایده گردهمایی و مجتمع سی¬خانه در یک مجموعه آپارتمان است که هر خانه متفاوت از دیگری است و کاراکتری مجزا دارد.
- حیاط بام
در این پروژه به ترتیب در همکف یک حیاط کوچک در ضلع شمالی زمین و با دسترسی مجزا به مساحت ۷۰ مترمربع ، در طبقه دوم و ضلع جنوب حیاطی به متراژ ۹۸ متر مربع ودر ضلع شمال همان طبقه حیاط دیگری به متراژ ۱۴۷ مترمربع طراحی شده است . دربام آپارتمان سی واحدی ، بزرگترین فضای تجمع و عمومی به متراژ حدود ۹۰۰مترمربع فضای سبز و استراحت را پیش بینی کردیم. به غیر از حیاط اول در همکف کلیه فضاها در بام طبقات قرار گرفته اند و با تکنیک کف کاذب و زهکش اجرا شده اند. با تجمع و هدایت کلیه تاسیسات در دو خرپشته موجود در بام، پشت بام عاری از هرگونه عوارض تاسیساتی است و تبدیل به فضای نظر و بام تهران شده است و این فضا دارای پانورامای دید به تهران و کوهستان دربند و بافت اطراف است.
سایر حیاط ها هر کدام به منظور خاص اعم از فضای خدمات و سرویس به سالن اجتماعات تا فضای بازی کودکان و استراحت طبقات اولیه پیش بینی شده است.
- آجر
تقسیم بندی مکعب ها بر روی نما بر اساس عملکردهای پلان و کمپوزیسیون نمایی حجم است نه بر اساس مضرب عددی آجر.لذا در هنگام اجرا با چالش چیدمان آجر در پانل ها مواجه بودیم. بدین شکل که آجرها در نما بصورت عمودی قرار گرفتند و بندها یک سانتی متری نیز عمودی است. عرض آجرها ٧سانتی متر است و در چینش آجرها کنار یکدیگر اگر کمتر از ٧سانتی متر فضای خالی بماند، مجبور هستیم آخرین آجر را برش دهیم.اما اینجا به جای برش، روش از بین بردن خطا استفاده کردیم بدین شکل که، علاوه بر آجر به عرض ٧ با چرخش آجر و قرار دادن آجر بصورت عمودی بر نما از ضخامت ٣سانتی متری آن استفاده نمودیم، بنابراین ما با داشتن ٣اندازه ٧سانتی متری عرض آجر، ٣سانتی متر ضخامت آجر و ١سانتی متر بند هر خطایی را پوشش دادیم. مثلا اگر ۶سانتی متر در انتهای کار در عرض مورد نظر کم بیاوریم، از دو عدد آجر چرخیده شده به ضخامت ٣سانتی متر استفاده می کنیم. یا اگر ۵سانتی متر کم بیاوریم از دو عدد آجرِ چرخیده شده مثل بالا استفاده کرده و ١سانتی متر اضافه را بین بندها تقسیم می کنیم،یعنی با کم کردن بندهای آجرها مثلا ١٠آجر هر کدام به اندازه یک میلیمتر خطای ١سانتی متری را از بین می بریم.
بنابراین آجرهای عمودی در نما که بافتی متفاوت ایجاد نموده است تنها نقش زیبایی و ایجاد سایه را ندارد بلکه نقش عملکردی داشته و کمک می کند تا ما بتوانیم بدون برش آجرها پانل های مکعبی را با آجر اجرا نماییم.کلیه آجرهای نما با ملات بر روی توری فلزی (رابیتس) و به دست کارگران و استادکاران اجرا شده است و ٣٧٠٠متر مربع نمای آجری و (handmade) محصول نهایی طرح است.
