حداکثر دهانه های قابل پوشش با تیرچه های مختلف

دسته بندی:
- بتن
تاریخ انتشار: آذر ۱۳, ۱۳۹۷

یکی از مهمترین ابهاماتی که در استفاده از تیرچه های صنعتی در پوشش سقف ساختمان برای مهندسان طراح و ناظر #عمران مطرح است، محدودیت های استفاده از انواع تیرچه در پوشش دهانه های مختلف است. در این نوشته تلاش خواهیم کرد مروری بر محدودیت های استفاده از طول تیرچه های پیش ساخته متداول در ایران داشته باشیم.با ما همراه باشید. ( بر اساس نوشته ای از مهندس پورباقری )

1️⃣ تیرچه های بتنی (پیش ساخته خرپایی):
دستورالعمل طراحی و اجرای سقف های تیرچه و بلوک، حداکثر طول دهانه های قابل پوشش توسط تیرچه های پیش ساخته منفرد (تکی) را به 8 متر محدود کرده است اما توصیه نموده است این تیرچه ها برای طول بیشتر از 7 متر استفاده نشود.

در صورت استفاده از تیرچه با طول بیش از 7 متر لازم است از تیرچه ها به صورت دوبل (مجاور هم) استفاده شود. با این حال آیین نامه محدودیتی برای طول تیرچه در حالت دوبل منظور نکرده است.

همچنین اگر محدودیت خیز را برای تیرچه های بتنی در نظر بگیریم، حداکثر طول قابل پوشش با این تیرچه ها برابر 28 برابر ضخامت سقف خواهد بود که در بهترین حالت و برای سقف با ضخامت مفید 35 سانتیمتر حداکثر طول مجاز تیرچه برابر 10 متر خواهد شد. [با فرض اینکه تیرچه های بتنی دارای اتصال گیردار در دو تکیه گاه خود باشند]

⚠️ در صورتیکه طول دهانه بیش از 4 متر باشد و بار زنده کف کمتر از 350 کیلوگرم بر مترمربع باشد [که در ساختمان های متداول اکثرا چنین است]، لازم است از یک یا چند کلاف میانی (تیرچه عرضی) در جهت عمود بر جهت تیرچه ها استفاده شود.

⚠️ جزئیات طراحی تیرچه های بتنی در نشریه شماره 543 در قالب جداولی از پیش طراحی شده وجود دارند که به راحتی و برای دهانه ها و ضخامت سقف مختلف مشخص شده اند.

2️⃣ تیرچه های فلزی (کرومیت)
در بخش محدودیت های عمومی دستورالعمل طراحی و اجرای سقف های تیرچه و بلوک، برای تیرچه های فلزی و بتنی محدودیت های یکسانی از نظر طول تیرچه منظور شده و صرفا در بخش طراحی و اجرایی این دو نوع تیرچه تمییز داده شده است.

با این وجود در صورتیکه محدودیت خیز را برای تیرچه های فلزی در نظر بگیریم، حاکثر طول قابل پوشش با این تیرچه ها برابر 20 برابر ضخامت سقف خواهد بود که در بهترین حالت و برای سقف با ضخامت مفید 35 سانتیمتر حداکثر طول مجاز تیرچه برابر 7 متر خواهد شد. [با فرض اینکه تیرچه های فلزی دارای اتصال مفصلی در دو تکیه گاه خود باشند.]

3️⃣ تیرچه بتنی پیش تنیده
آیین نامه طرح و محاسبه قطعات بتنی پیش تنیده برای استفاده از سیستم سقف پیش تنیده محدودیتی قائل نشده است.
از آنجا که امکان حمل تیرچه های با طول بیشتر از 12 متر توسط تریلی وجود ندارد، از این رو از تیرچه های پیش تنیده حداکثر تا طول 12 متر میتوان بهره برد و برای دهانه بزرگتر بایستی به سراغ روش های اجرای درجا رفت.

⚠️ شرکت های سازنده تیرچه های پیش تنیده، استفاده از تیرچه های منفرد را تا دهانه های 9.5 متری توصیه میکنند و برای دهانه های بیش از 9.5 متر تیرچه های دوبل را پیشنهاد میکنند.

4️⃣ پوشش دهانه های بیش از 12 متر
در حال حاضر تیرچه های بتنی پیش تنیده اقتصادی ترین روش برای پوشش دهانه های تا 12 متر هستند. برای پوشش دهانه های بیش از 12 متر استفاده از سقف پیش تنیده درجا، سیستم دال دوطرفه، سقف های وافل، کوبیاکس و غیره که نیازمند تمهیداتی برای آرماتور گذاری و بتن ریزی درجا هستند وجود دارند که قطعا پرهزینه تر از سیستم تیرچه پیش ساخته خواهند بود.

تجربیات نگارنده نشان میدهد که برای ساختمان های با دهانه های بزرگ که محدود به یک طبقه باشند، در حال حاضر اقتصادی ترین روش به فاصله زیادی همچنان بهره مندی از سقف های شیبدار پیش ساخته (سوله) خواهد بود و گزینه قابل رقابت با آن برای ساختمان های چند طبقه فقط سقف های پیش تنیده درجا خواهند بود.

? جمع بندی:
? تیرچه های بتنی را میتوان به صورت دوبل حداکثر تا دهانه های 10 متری به کار برد.
? تیرچه های فلزی را میتوان حداکثر تا دهانه های 7 متری به کار برد.
? تیرچه های پیش تنیده را میتوان به صورت تکی تا دهانه های 9.5 متری و به صورت دوبل تا دهانه های 12 متری به کار برد.