-معماری فولدینگ یکی از سبک های مطرح در دهه پایانی قرن گذشته بود.فلسفه فولدینگ برای نخستین بار توسط فیلسوف فقید فرانسوی ، ژیل دلوز مطرح شد .وی همچون ژاک دریدا از جمله فلاسفه مکتب پسا ساختارگرایی محسوب می شود . دلوز نیز مانند دریدا اساس اند یشه خود را بر زیر سوال بردن بینش مدرن و مکتب ساختارگرایی قرار داد .
فلسفه دلوز:
فلسفه دلوزیک فلسفه افلاطون ستیز و دکارت ستیز است . به عبارت دیگر می توان بیان نمود که فولدینگ یک طرح ضد دکارتی است . از نظر دلوز ، هستی از زیر بناهای عقل ریاضی استخراج نشده است .
از نظر این فلسفه ، هیچ ارجحیتی در جهان وجود ندارد . زیر بنا و روبنا وجود ندارد . فولدینگ به دنبال تعدد است و می خواهد سلسله مراتب را از بین ببرد . این فلسفه در پی از بین بردن دو گانگی هاست .
فولد:
فولد یعنی چین و لایه های هزار تو ، یعنی هر لایه در کنار لایه دیگر ، همه چیز در کنار هم است ، هیچ اندیشه ای بر دیگری ارجحیت ندارد ، تفسیری بالاتر و فراتر از دیگری نیست ، همه چیز افقی است . به عبارت دیگر فولدینگ می خواهد منطق دو ارزشی را دیکانستراکت کند و کثرت و تباین را جایگزین آن کند .فولدینگ هم مانند دیکانستراکشن در پی از بین بردن مبناهای فکری تمدن غرب و بالاخص منطق مطلق و ریاضی گونه مدرن است.
فلسفه‌ی فولدینگ:
1: هیچ ارجحیتی در جهان وجود ندارد. (در تقابل‌ها)
2: معانی متون متکثراند (از دیدگاه مفسران مختلف)
3: سلسله مراتب وجود ندارد
-ویژگی‌های معماری فولدینگ:
1: لایه لایه بودن (چند لایگی) با حفظ ماهیت هر لایه و قرارگیری لایه‌ها در کنار هم
2: افق گرایی و همترازی لایه‌ها
3: در این نوع معماری تباین‌هایی مانند تقارن، عدم تقارن و… به چشم می‌خورند اما این تضادها به نسبت دیکانستراکشن منعطف‌ترند و در هم می‌آمیزند، به عبارت دیگر مثل دیکانستراکشن تضادها کاملاً مجزا نیستند و با عناصر واسطه به هم مربوطند.
– شباهت ها و تفاوت های فولدینگ و دیکانستراکشن:
همان‌طور که در قسمت قبل گفته شد، هم معماری دیکانستراکشن و هم معماری فولدینگ و حتی معماری پرش کیهانی نیز شباهت‌های زیادی به هم دارند و در امتداد تجربه‌های هم هستند که این خود ناشی از محوریت مشترک آن‌هاست که این محوریت مشترک همان «علم روز» است.اما این توجه به طراحی ارگانیک در معماری فولدینگ از معماری دیکانستراکشن بیشتر است .
– در بسیاری از جهات (تقریباً در همه‌ی موارد) دیکانستراکشن و فولدینگ در فلسفه مشابه هستند، و در واقع فلسفه‌ی فولدینگ کاملاً نشئت یافته از فلسفه‌ی دیکانستراکشن است. کثرت معانی و عدم ارجحیت در تقابل‌ها در هر دو فلسفه وجود دارد، اما در فلسفه‌ی فولدینگ تضادها با انعطاف بیشتری در کنار هم قرار میگیرند .
– هم در معماری فولدینگ و هم معماری دیکانستراکشن، هدف اصلی پاسخ‌گویی به قرائت‌ها و تفسیرهای مختلف از طرح است .
– هر دو سبک معماری فولدینگ و دیکانستراکشن با الگوبرداری از علم روز، فرم‌هایی را به وجود می آورند .
– در معماری دیکانستراکشن تضادها و تباین‌ها در معماری به صورت مجزا شکل می‌یابند، اما در معماری فولدینگ هر چند این تضادها شکل می‌یابند اما این تضادها به صورت انعطاف‌پذیری در هم می‌آمیزند. به عنوان مثال با استفاده از یک عنصر واسطه این تباین‌ها در هم می‌آمیزند. (دقت داریم، چه در معماری فولدینگ و چه در معماری دیکانستراکشن این که می‌گوییم تضاد به مفهوم ارجحیت یک عنصر در مقابل عنصر متضاداش نیست بلکه به معنای کاربرد همزمان هر دو عنصر متضاد در طرح است.)
– در معماری فولدینگ به نسبت معماری دیکانستراکشن توجه بیشتری به افق گرایی و هم ترازی است.
– در معماری فولدینگ به محیط اطراف سایت همزمان هم توجه می‌شود و هم در بعضی قسمت‌های همان سایت توجه نمی‌شود، به عبارت دیگر بعضی قسمت‌های یک طرح، طراحی ارگانیک دارد و بعضی قسمت‌های همان طرح، طراحی ارگانیک ندارد.
-در معماری فولدینگ لایه‌ها ضمن قرارگیری در کنار هم ماهیت خود را حفظ می‌کنند (درهم فرو نمی‌روند) همان طور که در معماری دیکانستراکشن احجام، اشکال، سطوح و… ماهیت خود را حفظ می کنند .
-افقی گرایی:
یکی از موارد کلیدی در مباحث مطرح شده توسط دلوز ، افقی گرایی است . دلوز به همراه یار همفکر خود ، فیلیکس گاتاری ، مقا له ای به نام ” ریزوم ” در سال 1976 در پاریس منتشر کرد . رزیوم گیاهی است بر خلاف سایر گیاهان ، ساقه آن به صورت افقی و در زیر خاک رشد می کند . برگ های آن خارج از خاک است . با قطع بخشی از ساقه آن ، این گیاه از بین نمی رود ، بلکه از همانجا در زیر خاک گسترش می یابد و جوانه های تازه ایجاد می کند
-معماران فولدینگ :
بحث فولدینگ در معماری از اوایل دهه 1990 مطرح شد و به تدریج اکثر معماران نامدار سبک دیکانستراکشن مانند پیتر آیزنمن ، فرانک گهری ، زاها حدید و حتی معماران مدرنیست فیلیپ جانسون به این سمت گرایش پیدا کردند . از دیگر معماران و نظریه پردازان سبک فولدینگ می توان از بهرام شیردل ، جفری کیپینز ، گرگ لین و چارلز جنکز نام برد . همانند دیکانستراکشن ، خواستگاه فلسفه فولدینگ در فرانسه و معماری فولدینگ در آمریکا بوده است
این معماران در کارهای جدید خود پیچیدگی را با وحدت یا تقابل نشان نمی دهند بلکه به صورت نرم و انعطاف پذیر ، پیچیدگی ها و گوناگونی های مختلف را در هم می آمیزند . هویت و خصوصیت هر یک از این عوامل در نهایت حفظ می شود مانند لایه های درونی زمین که تحت فشارهای خارجی تغییر شکل می دهند ، در عین این که خصوصیات خود را حفظ می کنند .
-تعریف معماری فولدینگ از دیدگاه گرگ لین:
فولدینگ یعنی تلفیق نمودن عوامل نامربوط در یک مخلوط به هم پیوسته
-معماری فولدینگ ، معماری نئو باروک:
معماری فولدینگ معماری نئو باروک نیز نامیده می شود . در معماری باروک ، سبک های یونانی ، رومی ، شرقی ، رومانسک ، گوتیک و کلاسیک روی یکدیگر تا می شوند و کالبد بنا و سطوح مواج دیوارها نسبت به شرایط انعطاف پذیرند . همانگونه که در معماری فولدینگ انعطاف پذیری احجام و سطوح مختلف توسط تکنولوژی جدید ، که همان رایانه است ، انجام می شود . تکنولوژی رایانه قادر است بین دو شکل ، شکل های میا نی را برای انتقال نرم یکی به دیگری انجام دهد .
-پیتر آیزنمن :
پیتر آیزنمن به عنوان بانی طرح فلسفه فولدینگ در حوزه معماری واژه” Weak Form ” یا ” فرم ضعیف ” را مطرح کرده است . فرمی که قابل انعطاف است و خود را با شرایط محیطی وفق دهد .
آیزنمن در طرح خود برای مرکز گردهمایی کلمبوس ( 92-1990) موضوع اشاره شده ، در فوق را به صورت کالبد معماری نشان داده است . به طور کلی در اکثر شهرهای بزرگ آمریکا ساختمانی به نام مرکز گردهمایی وجود دارد .
-اصول معماری فولدینگ:
-فرم تابع عملکرد یا عملکرد تابع فرم نیست .فرم برای تولید خود روندی را دنبال می کند که الزاما با معماری رابطه مستقیم ندارد و فرم حاصل تنشی است که همواره بین منطق و معرفت شهودی وجود دارد .
– هر نوع دوگانگی تفاوت، ماده و فضا ، داخل و خارج ، بالا و پایئن ، نظم و بی نظمی از درجه اعتبار ساقط است ، معماری از تنش دائم بین این قطب ها حاصل می گردد.
– معماری نمی تواند به عناصر سازنده آن تجزیه گردد نما، کف، سقف، دیوار، ستون و پنجره به معماری خرد گرا تعلق دارد .
-اگر امروزه از آزادی فضا سخن به میان می رود ، به منظور آزادی بی قید و شرط نیست در غیر این صورت با هرج و مرج مواجه خواهیم بود در عین حال فضا تنها زائیده ذهن معمار نیست و دارای حیاتی است از آن خویش.خود معمار نیز کاملا آزاد نیست و در قید فضایی است که از وی ناشی شده است . سوژه و شئ از هم جدا نیستند ، و تنش بین این دو سرانجامی ندارد هر لحظه می توان آنرا منجمد کرد تا اثر حادث گردد بدین ترتیب اگر مولف آغازگر اثر است اثر نیز آغازگر مولف است .
-روش طراحی واحدی وجود ندارد هر بنا روش خاص خود را ایجاب میکند بر خلاف گذشته که معماران در پیشنهاد روشها می کوشیدند که قابلیت بهره گیری در مقیاس جهانی را داشته ، امروزه هم معماران در هر بنا به روش ویژه ای متوسل می گردند ابداع روشهای طراحی بخشی از خود خلاقیت در معماری به شمار می رود
-معماری ارگانیک نام دیگر معماری فولدینگ :
معماری ارگانیک نام دیگری است که می توان به معماری فولدینگ لقب داد ، زیرا ساختمانهای ساخته شده به این سبک با توجه به شرایط محیطی شکل میگیرند و گسترش می یابند.