عمارت بهارستان ؛بازشناسی کاربرد هندسه و تناسبات در معماری دوره قاجار

-معماران با استفاده از هندسه و تناسبات نیکو در طول اعصار و زمانه ها توانسته اند به خلق نظم، هماهنگی، رعایت اصول سلسله مراتب و آراستگی در مجموعه ای از بناها با کاربری های متفاوت در همجواری یکدیگر دست یابند. در معماری، با استفاده از ابعاد و اندازه های مشخص و معقول برای کاربرد اشکال و ایجاد انتظام و به دست آوردن تناسبات صحیح، طرح مناسب را به وجود می آورند. طرح مایه های هندسی مخصوصا پس از اسلام، برای معین کردن اندازه های بنا و به دست آوردن تناسبات مطلوب مورد استفاده قرار گرفته است.

-مقاله حاضر تلاشی است در جهت یافتن ترسیمات هندسی در ساختمان عمارت بهارستان، این بنا زمان سلطنت ناصرالدین شاه در سال ۱۲۵۳ (ه.ش) با طرح اولیه ی مهندس میرزا مهدی خانشقاقی احداث شد.

-بنای بهارستان،  در سفرنامه های جهانگردان غربی به عمارت سپهسالار معروف است . علی اکبر دهخدا بر این عقیده است که بنای عمارت سپهسالار عمدتأ جهت مجلس و با الگوبرداری از عمارت مجلس عثمانی طراحی شده است

-معماری عمارت بهارستان نمونه ای خوب و کامل از معماری دورگه قاجاری است.

-عمارت بهارستان، ساختمانی دو طبقه با پلانی کشیده است. این ساختمان تالاری هم عرض ساختمان و به درازای پنج برابر طول تالار، در طبقه ی اول دارد.

-از طرفی می توان این التقاط را در نمای جنوبی، شمالی و بخش الحاقی سال ۱۳۰۳ خورشیدی ساختمان مشاهده کرد. به طوریکه، نمای جنوبی تقلیدی از معماری نئوکلاسیک اروپایی، و نمای شمالی وام گرفته از تزئینات معماری هخامنشی است. بدین ترتیب، عمارت بهارستان به صورت ملغمه ای از عناصر معماری قاجار، معماری نئوکلاسیک اروپایی و معماری باستان گرایی رضاشاهی درآمد.

• آیا در نمای این بنا از تناسبات هندسی استفاده شده است؟

-برای یافتن پاسخ این پرسش، ابتدا مبانی هندسه و تناسبات مورد بررسی قرار گرفته است. در این راستا مروری بر تعریف هندسه و تناسبات و انواع هندسه و تناسب در معماری خواهد شد.

-پس از آن به بررسی معماری دوره قاجار و در نهایت بررسی بنا صورت می گیرد که شامل: معرفی بنا و معمارش، سرگذشت بنا و معماری آن می باشد.

- سپس بر مبنای مطالعات صورت گرفته به بررسی تناسبات حاکم بر نمای بنا پرداخته خواهد شد.

-یافته های این مقاله می تواند در کنار مطالعات مشابه دیگر در جهت بازشناسی هندسه و تناسبات در نمای ابنیه گذشته معماری ایران و بهره گیری از نکات مثبتشان در طراحی نمای ساختمان های عصر حاضر به کار رود.

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.