در مناطقی که سنگ فراوان است ( مانند مناطق کوهستانی یا مسیر رودخانه ها یا آبرفت ها که قطعات سنگ غلتان روی یکدیگر در مسیر انباشته می شود ) ، سنگ ها جمع آوری شده و در پی سازی سنگی برای ساختمان های سنتی ، مانند ساختمان های خشتی ، آجری ، چوبی بخصوص ساختمان های سنگی مصرف می شود. بطور کلی سنگ هایی که در پی سازی بکار می روند ، یا سنگ های مدور هستند که اصطلاحاً به سنگ های رودخانه ای معروفند ، و یا سنگ هایی که از انفجار کوه به دست آمده اند. در ضمن سنگ های لایه ای که در اثر نشست آب در درز سنگ های کوه و در نتیجه یخ زدن از کوه جدا شده اند ، نیز در این موارد کاربرد دارند
• سنگ لاشه:
این سنگ ها را در حین عملیات استخراج یا در طى مراحل مختلف قواره کردن سنگ ها به دست مى آورند. سنگ هاى لاشه شکل خاصى نداشته و داراى بر یا سطح مشخصىنیستند. سنگ هاى لاشه ى بزرگ تر از 15 سانتى متر را مى توان به عنوان پُر کننده در دیوارها و پى هاى سنگى به کار برد.
- سنگ مورد استفاده در پى سازى باید مرغوب بوده و داراى مشخصات زیر باشد:
-بافت سنگ سالم بوده و در آن شیار، ترک و رگه هاى سُست نبوده و عارى از خلل و فرج و پوسیدگى باشد .
-آب در آن اثر نگذارد و مکش آب نباید بیش از ٪8 وزن سنگ باشد.
-در برابر عوامل جوى مانند یخ زدگى، فرسایش و … پایدار باشد.
– داراى مقاومت فشارى متناسب با مورد مصرف خود باشد.
- سنگ مرغوب وقابل استفاده
- سنگ نامرغوب و غیرقابل استفاده
نکته ى مهم: حداقل مقاومت فشارى سنگ مورد استفاده در پى سازى 150 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع میباشد.
- پى سازى با سنگ لاشه:
در پى هاى سنگى از سنگ هاى طبیعى استفاده مى شود. البته در مناطقى که سنگ فراوان و ارزان در دسترس باشد از این نوع در محل هایى استفاده مى شود که ارتفاع پى زیاد باشد.
ازجمله مى توان به پى دیوارهایى که در کنار رودخانه یا کوه، براى جلوگیرى از ریزش اجرا مى شود اشاره نمود.
– ملات پى سنگ لاشه:
ملات پى سنگ لاشه باید از ملات هاى آبى مانند ملات ماسه و آهک، ملات باتارد (حرام زاده) و چنان چه میزان بار وارده و فشار بعدى زیاد باشد از ملات ماسه و سیمان استفاده شود. سطح این نوع پى سازى باید از هر طرف حداقل 15 سانتى متر از دیوار که روى آن ساخته مى شود وسیع ترباشد.
– اجراى پى با سنگ لاشه:
قبل از شروع پى سازى، کف پى را مرطوب کرده و سپس ملات را با ضخامت بیش از 4 سانتى متر در کف پى پهن کرده و قطعات سنگ لاشه را بر روى یکدیگر قرار مى دهند.
دقّت شود در هنگام چیدن سنگ ها بندهاى عمودى سنگ ها بر روى یکدیگر قرار نگیرند.
در هنگام پى سازى با سنگ، باید سنگ ها در بین ملات قرار گرفته و عارى از مواد زاید باشد.
