کبوتر خان یا کبوتر خانه محلی است که کبوتر در آن آشیانه می سازد. کبوتر خانه ها را در مناطقی می سازند که از اقلیمی کویری بهره مند بود مصالح و متد ساخت نیز متاثر از شرایط محیطی است.در این نوشته با نه علت تخریب این سازه های منحصر به فرد ایرانی آشنا می شویم :
- اهداف احداث کبوترخانه :
از اهداف احداث کبوترخانه ها موارد زیر را میتوان نام برد :
-جمع آوری فضولات کبوتران به عنوان کود
– دور کردن کبوتران از مزارع جهت جلوگیری کردن از آسیب رساندن به مزارع
-و شکار کردن کبوتران و استفاده کردن از گوشت آنها
- علل گوناگونی که باعث از بین رفتن برجها شده اند را میتوان به صورت زیر خلاصه نمود:
1 – با بررسی که در برج های اصفهان و حومه به عمل آمده ، معلوم گردید که برج ها نسل اندر نسل ، از پدر به فرزند رسیده و بیشتر آنها متعلق به ورثه ی مالکین قبلی می باشد. در موقعی که بین مالکین اختلاف بروز می نمود هر یک از شرکا بنا به مصالح خود برج را رها کرده و بدین ترتیب تعمیرات برج به موقع انجام نمی شد. عدم رسیدگی به کبوتران به ویژه دانه ریزی در فصل زمستان، باعث مهاجرت کبوتران و از فعالیت افتادن تدریجی برج می شد.
4 – با اینکه تیراندازی در محدوده ی 500 متری برج ها ممنوع می باشد ، باز هم شکارچیان خطر بزرگی محسوب می شوند و عامل فرار کبوتر ها و متروک شدن برج ها می شوند.
5 – برج بایستی در زمستان که دانه و غذا برای کبوتران پیدا نمی شود ، دانه ریزی شود. این از وظایف مالک است که فراموش شده است و باز عاملی برای مهاجرت کبوتران می شود.
6 – ساختمان برج به ویژه فضای داخلی لانه های کبوتران باید به نحوی باشد که کبوتران با کمال آرامش در آن به تولید نسل بپردازند . هوای داخلی برج مرطوب بوده و گرمای لازم را جهت سکونت کبوتران داشته باشد. به تجربه ثابت گردیده ، برج هایی که سرد هستند به ندرت کبوتر به خود جذب می کنند.
7 – برجها را باید حتی الامکان از آفت حفظ نمود. آفت اکثر برجها مار، شاهین ، باز، بوف، نوعی موش و خانه ی لک لک می باشد. مارها در بیشتر برجها رخنه می نمایند و برای جلوگیری از ورود آنها به داخل برج ، از کمربند گچی که به اصطلاح محلی ، شال گچی نام دارد باید استفاده شود و این کمربند در تمام برجها دیده می شود . چنانچه مار بخواهد از آن عبور کند به علت صافی سطح گچ به پایین می افتد. ولی اگر سوراخی در برج وجود داشته باشد مار به داخل برج نفوذ می کند و در مدت کوتاهی باعث از بین رفتن تعداد زیادی کبوتر می شود.
دراین مورد تدبیری وجود داشته، به این صورت که درظرفی مسطح که لبه ی آن هم سطح کف بوده ، شیر می ریخته اند واطراف آن را به صورت حلقه ای، پودر آهک. مار به خاطر علاقه ی زیاد به شیر از روی آهک رد می شود . مالیده شدن آهک به بدنش باعث مرگ او خواهد شد.
- مطالب مشابه :