خانهی لاریهای یزد، از جملهی بناهای مهم تاریخی است، که هرساله پذیرای گردشگران بسیاری از سراسر ایران و جهان است. این عمارت تاریخی مربوط به دوران قاجار بوده و با شمارهی ثبت ۱۷۸۳ در بهمن مال سال ۱۳۷۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
- خانهی لاریها که قدمت ساخت آن به سال ۱۲۸۶ هجری قمری و زمان حکومت پادشاهان قاجار بازمیگردد، در شهر زیبای یزد، خیابان امامخمینی، محلهی فهادان و در مجاورت بنای تاریخی کلاهفرنگی قرار گرفته است. از جملهی بناها و آثار تاریخی که در نزدیکی این عمارت ارزشمند باستانی قدبرافراشتهاند، میتوان به مدرسهی ضیاییه یا زندان اسکندر، بقعهی سید گلسرخ و برج و باروی یزد اشاره کرد که خود مجموعهای از هویت و اصالت ایران را تشکیل میدهد.
- معماری خانهی لاریهای یزد
در سبک معماری یزد، حفظ حریم خانواده به عنوان اصلی مهم و ضروری در نظر گرفته میشود. معماران و سازندگان عمارات اصیل و تاریخی در این استان کویری، آنها را به گونهای بنا کردهاند که هیچ غریبهای نتواند داخل آن را بدون اجازهی صاحبخانه از نظر بگذراند. فضاهای گوناگون اطراف حیاط خانهها به گونهای طراحی و ساخته شدهاند که درک عمیق و واقعی نسبت به معنای حقیقی محرمیت در فضاهای ایرانی به چشم میخورد.در واقع میتوان اینگونه بیان کرد که تمامی خانههای قدیمی و اصیل ساخته شده در این شهر، اگرچه خطوط مالکیت آنها تنها مرز بین خانهها نمیباشد و در ارتفاع نیز همبستگی و در هم تنیدگی در فضاهای بین دو ملک وجود دارد ولی فرهنگ زیستی مردمان یزد با نهایت حرمتگذاری بر فضاهای زندگی دیگران بوده و نوع خانهها نیز به گونه ای است که این امکان را برای حرمتگذاری فراهم میکند. افراد ساکن در آن، با خیالی آسوده به زندگی و گذران اوقات خود میپرداختند. هشتی، کریاس، دالان و دیوارهای بلند و همچنین چگونگی قرارگیری و چینش دیگر مکانهای موجود در داخل خانه و حیاط به گونهای است که مطلب فوق را به اثبات میرساند.
- از دیگر نکات برجسته و مهم در معماری به کار رفتهی خانههای قدیمی استان یزد، میتوان از نحوهی طراحی آن نام برد که بیشترین سایه و فضای خنک را در تابستانهای گرم و کویری این استان برای اعضای آن به ارمغان میآورد. اتاق مهمانخانه یکی از مکانهای مهم و به عنوان فضایی راحت و سمبل احترام و ارزش نهادن به میهمان محسوب میشد. افرادی که از نظر مالی در سطح خوبی قرار داشتند، خانههای خود را به گونهای بنا میکردند که از حیاط اختصاصی و ویژهای برای مهمان برخوردار باشد.
- سردابها که در واقع مکانی برای استفادهی ساکنین خانه از آبی است که توسط قناتها به سردابهای خانهها وارد میشدهاند و توسط پلکانهایی به سطح حیاطها یا راهروهایی که به حیاط متصل هستند، ارتباط دارند. از نکات مهم و قابل توجه این بخش از خانه، میتوان به فضاهای زیرزمین که بسیار پراکنده و جدا از هم قرار گرفتهاند، اشاره کرد. همین نکته باعث شده است که نتوان این فضاها را به عنوان طبقهی مشخصی از ساختمان خانه در نظر گرفت.
مطالب مرتبط: