بررسی جایگاه نقاشی در معماری دوره ی قاجار

-ایران در دوره قاجار، آبستن ایرانی نو بود. در این عصر، مجالی برای ظهور و نمایش زیبایی و ذوق ایرانی در معماری از طریق نقاشی فراهم گشت . نقاشی های دیواری، نقاشی روی گچ و شیشه و .... هر یک دارای جنبه ای از زیبایی شناسی است که با زبان مشترکی با معماری آن دوره در بنا تجلی نموده است.

-کاربرد این هنر در نمونه های آغازین تزئینات در معماری، به شکل نقاشی های ساده ای از چهره ی جنگ و نبرد و شکار به چشم می خورد. به دلیل سهولت در ایجاد تزئینات دو بعدی اولین راه حل های پاسخ گویی به نیاز تزئینات است.

-از زمان قاجار با شدت گرفتن روابط بین ایران و اروپا تقاشی به عنوان یک هنر رنگ و بویی متفاوت تر از آنچه در قيل از خود می دید پیدا کرد و در پی آن نقاشی خود به عنوان تزئینات معماری در این دوره به صورت کاملا متمایز از لحاظ مفاهيم و تکنیک ها از آن چه از قبل در ایران وجود دارد را ارائه می دهد.

-مکتب نقاشی قاجار شامل تلفیق تکنیک مینیاتورهای دیوارهای دوره صفوی ونقاشی کلاسیک اروپا بود. به ترتیبی که در آغاز مایه ایرانی در آن بیشتر بوده و به تدریج جای خود را به حضور سیک واقع گرایی اروپا بخشیده است. به این ترتیب از مرحله گذرا(۱۳۱۳-۱۲۶۴ه.ق) ( ۱۸۹۷ - ۱۸۴۸ ه. ق) به بعد نقاشی ایرانی سیری از سنت به تجدد و از ذهن به عین را در مسیری طویل پیموده است.

• نقاشی دوره قاجار را که از اول قرن ۱۹ شروع می شود و تا اوائل قرن بیستم ادامه می یابد را می توان به دو دوره کلی تقسیم کرد :

-نقاشی کلاسیک دوره قاجار درباری است. شاید این نخستین نکته ای باشد که در این نقاشی جلب توجه می کند. "بازار" هنر به معنای اخیر وجود ندارد. بر خلاف دوره فئودالی اروپا، روحانیت و سازمان های روحانی در ایران مشوق و پرورنده هنر نقاشی نبودند چون دین اسلام به هنر نقاشی نظر خوشی ندارد.  به این ترتیب تنها "خریدار" هنر نقاشی دربار و اشراف دولتی بودند که از هنرمندان، نقاشان، شاعران، موسیقی دانان و... نگهداری کرده وسیله کارشان را فراهم و زندگیشان را تامین می کردند و در عوض نقاش هم برای آنها کار می کرد. در چنين شرايطي نقاش با زندگی روزمره مردم عادی تماس چندانی ندارد، هرچند خود از میان آنها برخاسته باشد. همین شرایط کم و بیش "موضوع " نقاشی را معین می کند.

-دوره دوم نقاشی قاجار که مقارن با سلطنت ناصرالدین شاه و بعد از آن است. تماس ایران با اروپا روز بروز بیشتر و گسترده تر شد. از طرف دیگر به علت سیاست استعماری دولت های غربی به ویژه روس و انگلیس سرنوشت ایران با سیاست کشورهای دیگر آمیخته می شود.در چنین شرایطی نقاشی رسمی و کلاسیک نیازهای فرهنگی و هنری زمان را برآورده نمی کرد. روز به روز محدودیت هنر درباری آشکارتر و محسوس تر می شد. همان طور که در زمینه سیاست و اجتماع روز روش های قبلی در تنگنا قرار گرفته بود، هنر هم باید راهی پیدا می کرد و خود را نجات می داد و گرنه در پستویی که در آن گیر افتاده بود خفه می شداز طرف دیگر اجتماع ایران هنوز چنان تحولی پیدا نکرده بود که هنر، مستقیما مخاطبان و خریداران خود را پیدا کند. هنوز ساخت اجتماع ایران دست نخورده باقی مانده و بطور عمده هم چنان دربار و محافل اشرافی خواستار هنر و پشتیبان هنرمندان هستند. این است که در ضمن تحول، هنر تصویری روی هم رفته مثل گذشته وابسته به دربار باقی می ماند منتها کم و بیش هم توجهی به زندگی اجتماعی در آن راه می یابد و هم جستجوی شیوه بیان رساتری آغاز می شود. و ...

•  هدف از انجام این پروژه بررسی نقش و محتوای هنر نقاشی و سبک های مختلف آن در معماری دوره قاجار و تحلیلی بر آثار متأثر از این هنر زیبا می باشد که با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و مورد کاوی و با استفاده از کتب و اسناد کتابخانه ای صورت گرفته است.

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.