سبک اصفهانی در معماری

سبک اصفهانی در معماری اسلامی از شهر اصفهان شروع می شود و مورد توجه قرار می گیرد.

معماری اصفهان به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی، سابقه دیرین تاریخی دارد و بنابر نظریاتی سابقه و قدمت آن به قبل از دوره اسلامی می رسد.

احتمالا شهر اصفهان زمانی اقامتگاه شاهان هخامنشی بوده است، سبک اصفهانی در معماری ایرانی کمی پیش از روی کار آمدن صفویان از زمان قره قویونلوها آغاز شده و در پایان روزگار محمد شاه قاجار، دوره نخست شیوه اصفهانی به پایان می رسد.

 دوره دوم آن، زمان پس رفت ( انحطاط ) سبک معماری اصفهان است. که در واقع از زمان افشاریان آغاز شد و در زمان زندیان ادامه یافت، ولی پسرفت کامل از زمان محمد شاه آغاز شد.

• مهمترین ویژگی های سبک اصفهانی در معماری اسلامی :

1- ساده شدن طرح ها که در بیشتر ساختمان ها، فضاها یا چهار پهلو ( مربع ) هستند یا مستطیل

۲- در شیوه آذری با بکارگیری یک هندسه قوی، طرح های پیچیده ای ساخته شدند ، اما در سبک اصفهانی در معماری سنتی ایرانی، هندسه ساده و شکل ها و خط های شکسته بیشتر بکار می رفت.

۳- در معماری اصفهان پلان ساختمان ها دارای پیش آمدگی و پس رفتگی کمتری شد، ولی از شیوه اصفهانی در معماری اسلامی به بعد ساخت گوشه های پخ در ساختمان ها رایج تر شد.

۴- همچنین پیمون بندی و بهره گیری از اندام ها و اندازه های یکسان در ساختمان بیشتر شد.

5- سادگی طرح در بناها هم آشکار بود. نیارش سبک اصفهانی در معماری ایرانی، همه گونه تاق ها و گنبدها را بکار گرفت. گنبد های گسسته میان تهی در بیشتر ساختمان های معماری اصفهان به زیبایی دیده می شوند.

• مهمترین بناهای به جا مانده از سبک اصفهانی در معماری اسلامی :

بهترین و عالی ترین مجموعه های سبک اصفهانی در معماری ایرانی در میدان نقش جهان قرار دارند. در این میدان، مسجد امام خمینی « ره » ( مسجد شاه سابق ) مسجد شیخ لطف الله و عمارت عالی قاپو و سر در و بازار قیصریه قرار دارند.

 هر کدام از این بناها، خود شامل مجموعه هایی در اطراف خود هستند که در عهد صفوی کاربردی مستمر داشته اند و کاخ عالی قاپو و ملحقات آن شامل ساختمان توحید خانه و کاخ چهل ستون مجموعه ای است بسیار دیدنی که تمام هنر سبک اصفهانی در معماری اسلامی را دارد.