برقراری جریان هوای محیط را در فضاهای داخلی ساختمان تهویه ی طبیعی می نامند. این نوع تهویه موجب افزایش گاز اکسیژن و کاهش دی اکسید کربن و بوهای متصاعد شده در داخل ساختمان می شود.
تهویه ی طبیعی یعنی استفاده از فرآیند جابه جایی هوای داخل ساختمان با هوای تازه ی بیرون آن ، بدون بهره گیری از دستگاه های مکانیکی که موجب صرفه جویی در مصرف انرژی های فسیلی می شود .
وقتی باد با مانعی برخورد می کند ، دو منطقه به وجود می آید :
- در جلوی آن منطقه ی پرفشار
- و در اطراف و پشت مانع ، مناطق کم فشار
اگر مانع :
- دارای روزنه ای رو به باد باشد ولی خروجی نداشته باشد ، باد وارد آن نمی شود .
- ولی اگر خروجی داشته باشد ، باد از منطقه ی پرفشار وارد و از منطقه ی کم فشار خارج می شود .
حرکت هوای درون ساختمان نتیجه ی اختلاف فشار هوایی است که میان دو طرف یا دو بازشو بوجود می آید. اگر یکی از گشودگی های ساختمان رو به ناحیه ی پرفشار و دیگری رو به ناحیه ی کم فشار باشد ، در ساختمان حرکت هوا بوجود می آید
ساختمان در مقابل جریان هوا مانند سد عمل می کند. در داخل ساختمان هایی با مقیاس مسکونی، نمای بلندتر باعث فشار و در نتیجه تهویه بهتر در داخل بنا می شود.
قرار دادن بنا بر روی پیلوتی در مناطق مجاور خلیج مکزیک ( در ایالات متحده) در نواحی استوایی موارد استفاده زیادی دارد. بدلیل رطوبت زیاد این مناطق تهویه اهمیت زیادی داشته و با این روش، زیر ساختمان عاری از رطوبت خواهد بود. همچنین در ارتفاع ، سرعت جریان هوا بیشتر بوده و تهویه بهتر صورت می گیرد .
ساختمان هایی به عرض یک اطاق در دو طبقه که بنام خانه های I مشهور هستند جزو ابنیه بومی ایالات مجاور اقیانوس اطلس در کشور آمریکا محسوب می شوند. در این قبیل خانه ها، تهویه دو طرفه بهتر انجام می شود .
با استفاده از دریچه های تهویه بر روی دیوارهای داخلی می توان خصوصی بودن اتاقها را حفظ کرد و در عین حال احساس ارتباط با خارج را نیز فراهم نمود . تعبیه چنین دریچه هایی بخصوص در راهروها، حمام ها و اتاق های تعویض لباس مناسب می باشد .
به طور کلی محور اصلی بنا باید بر جهت غالب باد عمودی باشد. البته پلان می تواند حول این جهت حدود 20 الی 30 درجه بچرخد. می تواند تا 30 درجه از هر طرف بچرخد.
بهترین حالت جهت تهویه در صورتی است که عرض خانه به اندازه عرض یک اتاق باشد.
با کاشت درختان می توان جهت باد را به سوی خانه هدایت کرد.
تاثیر چتر درختان در خارج پنجره موجب منحرف کردن جریان هوا به سمت بالا به وسیله کاهش فشار رو به پایین ( عکس تاثیر سایه) می باشد :
- اگر درخت بلافاصله خارج پنجره باشد ، یک جریان هوا در زیر سقف بوجود می آورد.
- اگر درخت با ساختمان فاصله داشته باشد، چتر درخت می تواند جریان هوا را آنقدر منحرف کند که از بنا کاملا جدا شود.
تهویه دودکشی :
اختلاف ارتفاع زیاد بین دو بازشو ، اختلاف فشاری میان دو سطح ایجاد می کند که باعث به جریان افتادن هوا از منطقه ی پرفشار به منطقه ی کم فشار می شود . به این ویژگی خاصیت دودکشی می گویند .
استفاده از اثر دودکش در خانه های معمولی نیز بدون تغییرات غیر متعارف ممکن است ، به شرط آنکه مسیر جریان هوا به اندازه کافی عریض باشد. بدین منظور میتوان از شبکه های فلزی روی طبقات ساختمان، سقف های مشبک و دریچه های تهویه در انتهای سقف شیب دار استفاده کرد .
پله مرکزی منتهی به دریچه های متحرک هوا و نورگیر سقفی ، جهت تهویه مرکزی ساختمان بسیار مناسب می باشد و در عین حال جهت فروش خانه نیز مزیت بسیار خوبی به شمار می رود .