بررسی نقش آب در معماری ایرانی ( 150 اسلاید )

لیست مطالب داخل این پاورپوینت:

• نقش آب در معماری
• نقش آب در معماری ایران باستان
• آب و روانشناسی
• آب و انعکاس سطح آب ساکن
• طراحی آب در سبکهای مختلف
• منظم (Formal)
• غیرمنظم (Informal)
• استخر
• آبنما
• چشمه
• برکه
• آبشار و جویبار
• فواره ها
• معبد آناهیتا
• نقش آب در ایران باستان
• حوضخانه
• باغ شاهزاده ماهان کرمان
• باغ دولت آباد
• کاریز و قنات
• تعریف
• تاریخچه
• واژه‌شناسی
• کهن‌ترین قنات‌ها
• ویژگی‌های کاریز
• انواع کاریز
• کاریز سر پوشیده
• قنات نر
• قنات ماده
• اجزای قنات
• آغاز قنات
• معایب کاریز
• سازه‌های مرتبط با قنات
• چند نمونه از قناتهای ایران
• آب انبار دهان شیر لار
• آب انبار
• دلایل تأسیس و احداث آب انبارها
• تاریخچه
• انواع آب انبارها
• معماری آب انبار
• بررسی آب انبارها در اقلیم‌های مختلف
• عناصر تشکیل دهنده ساختمان آب انبار
• قسمت‌های مختلف آب انبارها
• آبگیری و بهداشت آب در آب‌انبارها
• آب‌انبارهای معروف
• آب انبارهای اوز (لارستان)
• حمام ها
• اقلیم گرم و خشک
• اقلیم گرم و مرطوب
• اقلیم معتدل و مرطوب
• اقلیم سرد و خشک
• یخچال ها
• کارکرد
• تاریخچه
• معماری یخچالها
• دیوار سایه‌انداز
• حوضچه‌های تهیه یخ
• مخزن یخ
• مخازن گنبدی شکل
• مخازن تونلی شکل
• بادگیرها
• پیشینه بادگیر
• ساختار بادگیر دولت‌آباد
• کارکرد
• بادگیر و ایران
• انواع بادگیرها و معماری
• بادگیر اردکانی
• بادگیر کرمانی
• بادگیرکرمانی(دو قلو)
• بادگیر یزدی
• معماری بادگیر
• طرز کار بادگیر
• عملکرد فیزیکی
• خاصیت دودکشی بادگیر
• مشکلات بادگیرها و روش جلوگیری از آن
• انواع بادگیر از حیث جهت
• نماسازی بادگیرها
• محل قرار گیری بادگیر
• عوامل تقسیم بندی انواع بادگیرها
• شکل مقطع ستون(مربع،مستطیل،شش یا هشت ضلعی یا دایره)
• تعداد و انواع دهانه بادگیر(یک دهانه و چهار دهانه)
• تعداد طبقه
• بادگیر هشت طرفه باغ دولت آباد یزد
• بادگیرهای حفره ای خانه بروجردی کاشان
• بادگیر چپقی سیرجان
• بادگیر دو طبقه و چهار طرفه خانه آقازاده در ابرکوه
• بادگیر خانه رجبی (دارالحکومه سابق) در سمنان
• بادگیر های آب انبارها
• آسیاب بادی سیستان

 نمونه ای از مطالب قرار گرفته در داخل این پاورپوینت :

کاریز و قنات :

-قنات ازنقطه نظر یک تعریف فنی ، به مجرایی گفته می شود که در زیرزمین و با شیبی مناسب از طرف دشت به کوهستان حفر می شود یا بالعکس تا سفره های آب را قطع و آب آنها را جمع می کند . به عبارت ساده تر مجرایی زیرزمینی است که آب منابع زیرزمینی را به سطح منتقل می کند . به راهی که در زیر زمین حفر می کنند تا آب از آن جریان یابد « قنات یا کهریز » می گویند.

-قنات یا کاریزکانالی است که از دیر باز برای مدیریت آب در زمین می ساخته اند. رشته چاهی است که از آبهای زیر زمین سرچشمه می گیرد و احیانا هزارها متر به طول می انجامد که سرانجام آب این قناتها را « چاه مادر »برای شرب و کشت و کار به سطح زمین می رساند ودر جای معینی به روی زمین می آید.

-قنات ها گون های از تونلهای زیرزمینی به شمار می روند. امروزه به جز تونل های آبیاری وآب رسان انواع دیگر تونل ها نیز ساخته می شوند، از جمله تونل های جاده ای، راه آهن و مترو (در کوه ها و زیرزمینی ). پس می توان در یک طبقه بندی بزرگ تر قنات ها را به عنوان نخست تونل های زیرزمینی بشمار آورد.

-قنات یا کاریز یا کهریز راه‌آب یا کانالی است که در زیرِ زمین کنده شده، تا آب در آن برای رسیدن به سطح زمین جریان یابد. این جوی یا کانال در عمق زمین برای ارتباط دادنِ رشته‌چاه‌هایی است که از مادر چاه سرچشمه می‌گیرد. مادرچاه‌ها معمولاً یک چشمه زیرزمینی هستند. قنات‌ها به‌منظور هدایت آب و مدیریّت آن برای کشاورزی و سایر مصارف به کار گرفته می‌شوند. این کانالِ قنات ممکن است تا رسیدن به سطح زمین چندین کیلومتر طول داشته باشد و به محل خروجیِ آب دهانه کاریز یا سر قنات می‌گویند.

-قنوات یکی از عمده ترین منابع تأمین آب به شمار می­رفته و همین قنوات بود که ظرفیت آبدهی به مزارع بیش از 60 هزار روستای کشور را داشت. با ورود تکنولوژی جدید، چاههای عمیق جانشین قنات گردید و استفاده از موتور پمپ به تدریج رایج شد و تمامی مناطق ایران را در بر گرفت. احداث چاههای عمیق بدون برنامه ریزی خود باعث خشک شدن 90 درصد از قنوات گردید به گونه ای که احیای آنها امکان پذیر نیست زیرا حفر چاههای عمیق سطح آب را به میزان زیاد پایین برده است.

•  تاریخچه :

قنات که توسط مقنیان ایرانی اختراع شده ، هزاران سال قدمت دارد. قدمت بسیاری لازم قناتهای ایران ، از پنج یا شش هزار سال متجاوز است و عمری برابر با تاریخ کهن ایران دارد. با وجود این که چندبن هزار سال از اختراع آن می گذرد، مع هذا هنوز هم این روش استفاده از آب ، در قسمت مهمی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی یکی از ارکان اصلی کشت و زرع در نواحی خشک را تشکیل می دهد. این اختراع که امروزه شهرت جهانی پیدا کرده ، بعدها از ایران به بسیاری از کشورهای جهان انتقال یافته و مورد استفاده مردم در دیگر نقاط دنیا قرار گرفته است.

-فناوری ساخت قنات در اوایل هزاره اول قبل از میلاد در مناطق خشک کوهستانی ایران گسترش پیدا کرد و به کشاورزان این مناطق اجازه داد تا بتوانند در دوره‌های طولانی خشکی که آب سطحی پیدا نمی‌شود به کشاورزی بپردازند. این قنات‌ها به تدریج در مناطق دیگر دنیا رایج شدند و اکنون قنات‌های زیادی از چین تا مراکش و حتی در قاره آمریکا وجود دارند.

-ایرانیان باستان در چندین هزار سال قبل دست به این ابتکار جدید زده و آن را کاریز یا کهریز نام نهادند. نخستین قنات‌ها و طولانی‌ترین قنات دنیا در ایران واقع شده‌است. با این اختراع که در نوع خود در جهان بی‌نظیر بوده‌است، می‌توان مقدار قابل توجهی از آب‌های زیرزمینی را جمع‌آوری کرد و به سطح زمین رساند، که همانند چشمه‌های طبیعی، آب آن در تمام طول سال بدون هیچ ابزار کمکی از درون زمین به سطح زمین جاری می‌گردد. کاریز که به دست مقنی‌های ایرانی ساخته شد. این حرفه به همراه خود ساعت آبی و آسیاب آبی را نیز به همراه آورده‌است. با وجود این که چندین هزار سال از اختراع آن می‌گذرد هنوز هم این روش استفاده از آب در برخی از روستاها و مناطق مسکونی و کشاورزی و دامداری کشور معمول و متداول است و حتی رکن اصلی کشت و زرع در نواحی خشک است. گوبلو معتقد است که کاریز، ابتدا یک فن ویژه آبیاری نبوده، بلکه به طور کامل از تکنیک معدن نشأت گرفته و منظور از احداث آن جمع‌آوری آب‌های زیرزمینی به هنگام حفر معادن بوده‌است. اگرچه در گسترهٔ فرهنگی ایران، از معادن مس و احتمالاً روی موجود در کوه‌های زاگرس، در هزارهٔ دوم قبل از میلاد مسیح بهره‌برداری شده‌است اما این نظر گوبلو چندان علمی بنظر نمی‌آید و با مطالعات میدانی در مورد قناتهای ایران همخوانی ندارد خود او نیز بعد نظرش را اصلاح کرده‌است

• کهن‌ترین قنات‌ها :

از میان نمونه سفال‌ها و یافته‌های سال یابی شده، قدیم‌ترین نمونه به تاریخ ۲۵۰+-۲۲۶۵ و متاخرترین آنها به تاریخ ۴۵+-۷۵۵ سال قبل تعیین قدمت شده‌اند. از این رو می‌توان ادعا کرد که رشته قنات قصبه گناباد بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی حداقل ۲۵۰۰ سال قدمت دارد. از طرفی با توجه به شرایط اقلیمی منطقه و دانسته‌ها، تنها منبع تأمین آب مورد نیاز زیست‌گاه‌های باستانی واقع در دشت شمالی گناباد نیز، بدست‌آوردن آبهای زیرزمینی از طریق فناوری قنات بوده‌است، بنابراین ما شاهد کهن‌ترین تمدن کاریزی در سطح جهان هستیم.

• ویژگی‌های کاریز :

سیستم استخراج در کاریز طوری است که آب بدون کمک و صرف هزینه فقط با استفاده از نیروی ثقل (نیروی گرانش) از زمین خارج می‌گردد. با توجه به چاه‌ها و کاریزهای موجود، آب کاریز در مقابل آبی که از چاه استخراج می‌شود، ارزانتر تمام می‌شود. آب کاریز دائمی است و در مواقع اضطراری کشت و زراعت و در مواقع حساس (نیاز به آب)، قطع نمی‌شود. منابع آب زیر زمینی توسط کاریز دیر تمام می‌شوند و استفاده طولانی دارند، هر چند به طور دائم آب‌ها – چه مصرف شوند و چه نشوند – خارج می‌گردند. کاریز دارای مزایای بسیار زیادی است که در اینجا فقط به تعداد محدودی از آن‌ها اشاره شده‌است. قنات به عنوان یک روش استحصال آب منافع متعددی دارد. اول اینکه بخش عمده کانال آب در زیر زمین قرار گرفته و در نتیجه هدررفت آب بر اثر تبخیر و نفوذ در خاک کاهش پیدا می‌کند. دوم اینکه نیروی سیستم از طریق جاذبه زمین تأمین می‌شود و نیازی به پمپ نیست؛ و سوم اینکه از آب‌های زیرزمینی به صورت تجدیدپذیر استفاده می‌شود که مزیّت سوم خود مَزیّت‌های دیگری را نیز به همراه دارد.

و ….