عملکرد ، شیوه ساخت ، عناصر و انواع بادگیر

-بارزترین روش تهویه طبیعی ساختمان“ باد گیر“ است. بادگیرهایی با اشکال مختلف در بسیاری از شهرهای مرکزی وجنوبی ایران بر حسب“ سرعت“ و ”جهت باد ”مطلوب طراحی و اجراء شده اند.

• شیوه ساختن بادگیر :

-معماران محلی برای ساختن بادگیر از پشت بام خانه و از جایی که مشرف به اتاق کوچکی است که برای بادگیر اختصاص داده اند با خشت یا آجر، تنوره بادگیر را با مقطع مستطیل می چینند تا به ارتفاع معینی برسد .سپس بالای این تنوره ها چهار دیواره را در دو چوب به شکل ضربدری«×» می گذارند. به گونه ای که دو سمت هر چوب در دو زاویه ی مقطع قرار بگیرد و سپس دیوار های سمت شرق و غرب و جنوب بادگیر را دو تا پنج و دو دهم متر بالا می آورند.سپس در قسمت شمال که رو به باد «اصفهانی» است با نیم خشت یا آجر نیمه به عرض شش سانتیمتر، روی تنور را تا ا رتفاع معینی می چینند. ارتفاع این تیغه ها 40 سانتیمتر بلندتر از سایر دیوارها است این تیغه ها را « پایه» می نامند که نوعی باد شکن محسوب می شوند و از لحاظ معماری هم فوایدی دارد .عرض بین دو تیغه را در اصطلاح « چشمه» می نامند. بین 40 تا 60 سانتیمتر است. تعداد چشمه های هر بادگیر بستگی به عرض اتاق دارد. به طوری که برای اتاق عرض بین سه و پنج وهفت متر به ترتیب پنج و هفت و یازده چشمه می گذارند. و ..

• تیغه :

تیغه ها عناصری متشکل از خشت و آجر میباشند که کانال بادگیر را به چند کانال کوچک تر تقسیم می کنند.این تیغه ها از ارتفاع 2-1.5متری کف طبقه همکف شروع شده و تا سقف بادگیر ادامه می یابند. این تیغه ها را می توان به دو دسته تقسیم کرد :

تیغه های اصلی-تیغه های فرعی

تیغه های اصلی تا مرکز برج ادامه می یابند و کانال بادگیر را به کانال های کوچک تر تفسیم می کنند.

در هنگام وزش باد کانالی که روبه سمت وزش باد قرار دارد دریافت کننده باد است و اصطلاحا بادخور نامیده می شود. و کانال های دیگری که باد به سمت آنها نمی وزد نقش بادخان را خواهند داشت و بر طبق اثر دود کشی (جابه جایی هوا در اثر همرفت )هوای گرم پایین را به بالای آن منتقل می کنند.

• عملکرد بادگیر :

بادگیر به دو روش در ایجاد سرمایش طبیعی تاثیر گذار است:  1- جابه جایی هوا    2-خنک سازی تبخیری

در یک دسته بندی کلی عملکرد بادگیر با ایجاد جابه جایی هوا را می توان به  دو صورت تفکیک کرد :

1-هدایت باد به داخل ساختمان (وقتی که باد می وزد)       2-خروج هوای داخل به بیرون(هنگامی که باد نمی وزد.)

در راس بادگیر منافذی وجود دارد که عموما عمود بر جهت وزش باد غالب ساخته می شوند . وقتی بادگیر در مسیر باد قرار می گیرد منافذ روبه باد تحت فشار مثبت قرار می گیرند و بالعکس.

• حضور آب در فضای زیر بادگیر به چهار صورت بوده است :

1.قرار دادن کوزه های آب در زیر بادگیر

2.تعبیه یک حوض در وسط اتاق بادگیر

3.اتصال بادگیر با یک کانال افقی نمناک به فضای نشیمن (یک نمونه نادر از این نوع کارکرد تبخیری بادگیر در بم وجود داشت.بادگیر با فاصله ای از فضای سکونتی وجود داشت که با یک کانال افقی به ساختمان میرسید.”این کانال در زیر حیاط و زیر باغچه هایی قرار داشت که با آبیاری گل و گیاه در باغچه ها و نفوذ آب به داخل آن همیشه خیس نگه داشته می شد.هوای خروجی از بادگیر با عبور از این کانال خیس زیر زمینی به طورمحسوس و تبخیری خنک شده و سپس وارد فضای مسکونی می گردید“.

4.ارتباط بادگیر با جریان آب زیرزمینی از طریق یک کانال عمودی.

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.