حیاط، ایوان، طاق، گنبد

• حیاط :

-حیاط در خانه های قدیمی مرکز و قلب ساختمان بوده است. حیاط مرکزی همراه با ایوان در هر سمت، ویژگی بود که ازگذشته های دور در معماری ایرانی به چشم می آمد. همچنین حیاط محلی برای برگزاری مراسم مختلف نظیر مراسم مذهبی، عروسی و تجمع اقوام بود. معمولاً چهار گوش بوده. ابعاد حیات را تعداد و عملکرد فضاهای اطراف آن تعیین می کنند. هر حیاط معمولاً یک حوض و چند باغچه دارد که بسته به شرایط مختلف محلی نظیر آب و هوا و عوامل فرهنگی اشکال متفاوتی می یابد.

-در حیاط ورودی هایی به زیر زمین ها برای گذراندن روزهای گرم تابستان تعبیه شده است. در مناطقی چون یزد و کاشان بخش بزرگی از حیاط به صورت گودال باغچه ساخته شده است تا علاوه بر دسترسی بهتر به آب زیر گذر قنات ها ، با کاشت درختان سرسبز و فضاهای درخور ، محیطی خنک به وجود آورند.  

• ایوان :

-اِیوان به نشستنگاهی بلندتر از اطراف خود گفته می‌شود که معمولاً در بخش بیرونی بناها ساخته می‌شود. ایوان در معماری ایرانی از زمان اشکانیان و شیوه پارتی (اشکانی) مورد استفاده قرار گرفته و تا کنون به شیوه های گوناگون ساخته می شود.

-ایوان ها معمولاً از یک طاق آهنگ تشکیل می شوند و از سه طرف بسته هستند و به طرف میانسرا باز می شوند. ایوان ها به صورت فضاهای ورودی و خروجی ساخته می شوند و در حالی که برای جریان یافتن هوا باز هستند، از تابش آفتاب جلوگیری می‌کنند و به عنوان یکی از اجزای تشکیل دهنده اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد و به بنا، برجستگی و شکوه می‌بخشد.   زیباترین و عالی‌ترین ایوان‌ها در مساجد و بناهای اسلامی ایران است و ایوان‌های ایرانی اغلب بلند و متانسب با بنا با طاق‌نماهای بسیار جالب و متنوع ساخته شده‌اند.

• طاق :

-طاق به طور کلی، به مفهوم پوشش بین دو دیوار است. پوشش طاق بر دو نوع است :

• تخت : کاخ چهل ستون - اصفهان
• منحنی (سَغ)

-پوشش تخت از لحاظ شکل، یک سطح صاف است و از آنجایی که در این گونه پوشش برآیند نیروهای وارد بر طاق کاملاً عمودی است، ایستایی طاق در مقابل آن مستلزم استفاده از تیرهای حمال مقاوم است.

-در تمام دوران معماری ما، در کنار پوشش منحنی(سغ)، در دهانه های کوچک پوشش تخت هم مشاهده میشود. اما این نوع پوشش معمولاً تا دهانه ۲/۵ الی ۳ گزاجرا شده است.

• گنبد :

-پوشش گنبد در ایران پیشینه ای دیرینه دارد. کمبود چوب های استوار و کشیده که در حقیقت عنصر اصـلی پوشش تخت است ، سبب شده است که پوشش سغ و گنبد رواج پیدا کند و بخصوص در دهانه های وسیع تر جای پوشش تخت را بگیرد .

-در تعریف هندسی ، گنبد مکان هندسی نقاطی است که از دَوَران چِفدی مشخص حول یک محور قائم به وجود می آید.

-اما در زبان معماری : گنبد پوششی است که بر روی زمینه ای گرد برپا شود .

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.