مرمت کاروانسرای حسین خانی همدان

کاروان سرای حسین خانی بوسيلة حكومت به شكل دستوري و يكپارچه با بازار و بدون محدوديت از نظر زمين و دسترسي ساخته شده اند. از يك سو به بافت دوخته شده اند و از سوي ديگر محدوديتي در ورودي نداشته اند.

زمان ساخت آن در دورة فتحعلی شاه قاجار و داراي ارزش معماري و شهري است.

اين سرا در بخش مياني بازار و ضلع غربي خيابان اكباتان و محصور بين راسته هاي حلبي سازها، كفش دوز خانه و صحاف خانه است.

سرایداري لبة ورودي است و یک ورودی در غرب آن و یک ورودی در شمال آن قرار دارد  ، که در حال حاضر از ورودی غربی استفاده می شود.

داراي 16 حجره و حیاط و بالاخانه می باشد که در چهار طرف حیاط قرار دارند .

كاربري قديم، انبار و تجارتخانه بوده و كاربري فعلی آن انبار متروکه و فروش روغن در یک حجره فعال می باشد .

از نظر وضعيت  نيارشي فقط در ورودی اصلی ، مرمت شده است.

یک طبقه به اضافه بالاخانه است .

دارای ورودي در اطراف پلان ، هشتي ورودي در گوشه ها، حجره ها، حياط مركزي، پله ها، راهرو سرپوشيده، زير زمين در گوشه ها، باغچه و طويله كه در كاروانسراهاي شهري كمتر ديده مي شود.

در هر دو كاروانسرا طبقة فوقاني عقب نشسته اند و سبك شده اند.

قوس هاي بكار رفته در نماي داخلي هر دو كاروانسرا از نوع پنج و هفت تند است.

فرم هاي آنها بسيار ساده و با تزيينات بسيار كم است. يكي از دلايل اين امر را مي توان سردي هوا و يخبندان دانست.

پي هاي آنها سنگي است كه اغلب از سنگ گرانيت استفاده شده است.

ديوارها با مصالح سنگي احداث شده اند. در قسمت هاي پايين سنگ و بعد با خشت و روية آجر يا آجر لعابدار.

پوشش كف در بخش هاي سرباز (حياط) با سنگ قلوه و ملات آهك و در قسمت هاي سرپوشيده و داخلي با آجر 20*20 پوشيده اند.

سازة اين بنا ها يكپارچه است.

تزيينات اين بناها بسيار ساده است و عمدتاً از چوب به عنوان عامل تزييني استفاده شده است.

درها و پنجره ها، همچنين حفاظ ها، نرده هاي چوبي ساده هستند.

برش هاي خشن، بدون ظريف كاري، آجركاري، بصورت آجركاري ساده با بندهاي افقي و عمودي و با محدوديت نقش در آجر چيني.

پوشش ديوارها در نماي خارجي آجر و آجر لعابدار است با سنگ قرنيز، در پايين و در بخش هاي داخلي گل سفيد و گچ مي باشد .

پوشش اين دو بنا در بام كاهگل كوبيده است و با نمك و آهك تركيب شده اند.

سقف هاي اين دو بنا آجري است و به صورت طاق آهنگ، و در هشتي ها با كاربندي و در حجم ها طاق با قوس پنج و هفت  اجرا شده است.

به علت سرما و شرايط جوي منطقه از رنگ هاي طبيعي و محدود استفاده شده است. عمدتاً آبي فيروزه اي و صورتي كم رنگ.

به مرور زمان با فرسايش و تخريب برخي از عناصر تزئيني در اين بنا، مصالح جديدي جايگزين آنها گرديده‌‌اند كه كاربرد ناشيانه و غير فني و ناهمگون با مصالح قديمي و دخل و تصرفات نابجا آسيب هاي شديدي به تزئينات قديمي بنا وارد كرده است