برداشت از خانه های تاریخی شهر نراق

نَراق شهری در نزدیکی شهرستان دلیجان واقع در استان مرکزی ایران است. این شهر در میان شهرهای قم، کاشان و دلیجان و اصفهان است و آب و هوایی کوهستانی و سردسیر دارد.

نراق از قدمت تاریخی بالایی برخوردار است. برخی مورخان، تاریخ شکل‌گیری این شهر را قبل از اسلام می‌دانند و معتقدند در ابتدا ۷ روستای در مجاورت هم در این ناحیه وجود داشته است که اهالی آن‌ها به دین زرتشت و گبر بوده‌اند.

نراق امروزی در دوره‌های پس از ورود اسلام به ایران و توسط شخصی ملقب به ریش‌بلند که سمت کدخدایی داشته، در مکان نراق سفلی احداث شده است.

معماری نراق تحت تاثیر فرهنگ مردم این منطقه نه تنها به نیازهای عملکردی و اقلیمی پاسخ می ‌دهد، بلکه ارزش‌ ها و باورهای اجتماعی، مذهبی و هنری آن ‌ها را نیز در خود جای داده است.

ویژگی طراحی خانه های مسکونی در نراق :

• دیده شدن فرهنگ اجتماعی و تعاملات خانوادگی در خانه ها
• طراحی خانه ‌های قدیمی نراق با حیاط‌ های مرکزی و ایوان‌ های بزرگ و نشان ‌دهنده تمایل مردم به گردهمایی‌ های خانوادگی و ارتباطات نزدیک
• طراحی ها با حفظ حریم خصوصی خانواده ها و در عین حال امکان تعامل اجتماعی در محیط خانه

توجه به اقلیم در معماری نراق :

• معماری نراق با توجه به شرایط اقلیمی گرم و خشک منطقه
• استفاده از مصالح محلی مانند خشت و گل
• طراحی دیوارهای ضخیم به منظور مقابله با گرما
• سازگاری معماری با محیط طبیعی و تاثیر فرهنگ بومی بر آن

ریز فضاهای معماری خانه‌ های نراق به نحوی طراحی شده ‌اند که با نیازهای خانوادگی، اجتماعی و مذهبی مردم همخوانی داشته باشد و جنبه‌ های کاربردی و اقلیمی، باورها، ارزش‌ها و سبک زندگی مردم در طراحی آن ها مورد توجه بوده است.

ایوان در معماری نراق :

• ایوان ‌ها به عنوان فضاهایی بینابینی میان فضای داخلی و حیاط مرکزی
• قرارگیری ایوان ها اغلب در قسمت ‌های مشرف به حیاط
• محلی برای استراحت و گفتگوهای خانوادگی در طول روز
• نشان ‌دهنده نیاز فرهنگی به ایجاد فضایی نیمه ‌باز برای تعاملات اجتماعی و آرامش در فضای خانه

ساختار کالبدی شهر نراق :

• ابتدا یک هسته فشرده و متراکم در نیمه غربی شهر کنونی شکل گرفت.
• در اواخر صفویه و دوران قاجار نیمه غربی با تراکم کمتر و الگویی متفاوت ساخته شد.
• در پی توسعه تجاری و رشد شهر بافت فیزیکی به سمت شرق گسترش یافت.
• محله بالا در امتداد شرقی هسته اولیه ساخته شد که محل سکونت تجار و طبقه مرفه بود.
• محله پایین که بافتی با دانه بندی ریز دارد هسته اولیه و محدوده اصلی سکونت در نراق بوده است.

خانه های برداشت شده از محله پایین :

• ابعاد خانه ها کوچک است.
• از چند اتاق در طبقه همکف و اتاق و تراس در طبقه بالا تشکیل شده
• معمولا اتاق ها به هم مرتبط بوده و ارتباط مستقیم با حیاط دارند.
• مصالح به کار رفته خشت،گل و سنگ بوده است.

خانه های برداشت شده از محله بالا :

• خانه ها به تبعیت از کاشان ساخته شده اند.
• حداقل دارای یک شاه نشین هستند و بقیه اتاق ها با فاصله یک راهرو در کنار شاه نشین قرار دارند.
• معمولا مقابل شاه نشین ایوان قرار دارد.
• به منظور بهره گیری از منظر طبیعی نراق خانه ها دو طبقه دارند.

در این پاورپوینت ابتدا توضیحاتی پیرامون معرفی شهر نراق و ویژگی های معماری آن ارائه شده و سپس  چهار نمونه از خانه های قدیمی واقع در بافت تاریخی شهر نراق به همراه نقشه های کامل آن ها معرفی و بررسی می گردد .