فرهنگ در معماری معاصر ایران

-تا اوايل دوره ي قاجار، معماري ايراني از پيوستگي و تداوم ريشه اي برخوردار بود كه اگرچه در هر زمان بنا بر مقتضيات، نظير تحول فنون ساخت، استفاده از مصالح جديد، تغيير و گسترش خواست كارفرمايان و تغيير در نظام طراحي، شكل ها و الگوهاي متفاوتي از خود نمايان مي ساخت، اما بر اساس اصول و مشخصه هاي بنيادي تغيير ناپذيري، قوام مي گرفت .

-تداوم معماري، از تداوم فرهنگي در همه عرصه هاي زندگي ايرانيان ناشي مي شد . پيوستگي ساختارهاي مختلف زندگي با معماري، همگوني و هماهنگي معماري را نيز در پي داشت . تا اين زمان، فرهنگ و معماري ايران طي فرآيندي پيوسته و درونزا و همراه با تبادلاتي با فرهنگ هاي سرزمين هاي مجاور، نوعي روند تحول و دگرگوني را به صورتي تدريجي طي مي كرد . در اين زمان، معماري، بلاواسطه، منتج از فرهنگ بود و تفكيكي ميان اين دو حوزه به چشم نمي خورد.

-با روي كار آمدن حكومت قاجار، به تدريج، پيوستگي هاي اجزاي زندگي فردي و اجتماعي مردم، به دلايلي از جمله، تغيير و تحولات عرصه ي جهاني و برخي نابساماني هاي داخلي، دستخوش دگرگوني شد . مسائل و ناكامي هاي سياسي، اجتماعي و اقتصادي در اين دوره، سبب شد كه برخي روشنفكران، تحصيل كرده ها و حتي عده اي از مقامات حكومتي پيروي و اقتباس از غرب را در زمينه هاي اجتماعي، فني و فرهنگي مهمترين راه پيشرفت كشور دانستند . تأثير اين نگرش بر معماري، نوعي نگاه تقليدي را با خود به همراه داشت . در اين دوره، به تدريج برداشت هاي التقاطي به ويژه در فرم و تزئينات، بارزترين ويژگي فرهنگي معماري بود . اما همچنان، ساختار معماري، بر اساس معماري سنتي استوار بود و تداوم فرهنگي در اصول و لايه هاي پنهان معماري همچنان مشهود بود.

-در دوره پهلوی اول، با پرهيز از تداوم سنت معماري قاجار، همچنين همزماني با تحولات معماري مدرن، نگاه فرهنگي به معماري به سمت ((احياي تاريخي احساسات ملي گرايانه با بيان مدرن)) تمايل يافت .

-در دوره پهلوی دوم نيز، نگاه فرهنگي به معماري، همچنان بر اساس سنت شكل مي گيرد. نگاه باستان گرا به سنت، جاي خود را به نگاه اصيل تري مي دهد كه بيشتر به معماري ايران پس از اسلام اشاره دارد . هر چند كه اين نگاه، در اوايل تحت سيطره ي مدرنيزم و سبك بين الملل بود ولي در اوايل دهه پنجاه، همزمان با گسترش تفكرات انتقادي مدرنيستي، منجر به شكل گيري و توسعه نوعي گرايش هاي بوم گرايي و بازگشت به خود در حوزه ي معماري شد .

-پس از انقلاب اسلامي جريان هويت طلبانه اي كه از اواخر دهه 1340 در معماري بروز يافته بود، با وقوع انقلاب اسلامي جاني تازه يافت و فضاي حاكم فكري آن روزگار، كه سرشار از مطالبات حق طلبانه اي نظير تمايل به حاكميت بر سرنوشت سياسي و اقتصادي كشور بود بر تمامي بخش هاي فرهنگي جامعه و به تبع آن بر معماري تأثيري ژرف نهاد . گرايش هاي هويت طلبانه در اين دوره به سمت هويت طلبي ديني جهت گرفت و سعي كرد تا مفاهيم معماري و شهرسازي اسلامي را احياء نمايد. معماري پس از انقلاب از طريق الهام از ساختار و هندسه ي معماري سنتي، نمودي فرهنگي يافته است.

-فرم گرايي از معماري گذشته به عنوان يكي از اصلي ترين بازنمودهاي فرهنگي در معماري پس از انقلاب، به صورت ايده هاي سامان دهنده فرم و فضا از معماري گذشته ، قاب هندسه ، تعادل و توازن، طبيعت گرايي، سلسله مراتب و وحدت قابل تعبير است.

-معماري معاصر ايران آميزه اي از بناهايي است كه هر يك تحت تاثير مكتب فكري ويژه اي، متناسب با خصوصيات بستر شكل يابي خويش، تجلي يافته اند. آنچه كه در اين دوره، تحت عنوان رويكردي فرهنگي مورد تحليل قرار گرفت، نسبتي است كه اثر معماري با واژه ي سنت برقرار مي كند . اين ارتباط ، در قالب ايده هاي تعامل با معماري گذشته به دو عبارت خلاصه مي شوند :

• فرم گرا از معماري گذشته
• مفهوم گرا از معماري گذشته .

-در رويكرد فرم گرا، بيان نمادين شكل هاي معماري سنتي اهميت دارد در حاليكه در ايده هاي مفهوم گرا، بيشتر، فضاي معماري و اصول حاكم بر معماري سنتي مورد توجه بوده است. و ...

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.