گونه شناسی مسکن و تکنیک های ساخت بومی روستای الگن

روستای الگن از توابع دهستان طیبی، بخش چاروسا، ۶۳ کیلومتری شمال شهرستان دهدشت در استان کهگیلویه در زاگرس جنوبی قرار دارد.

بافت روستا در بخش گرمسیری رشته کوه زاگرس جنوبی و در پای ارتفاعات کوه سیاه قرار گرفته است. به همین دلیل ویژگی های اقلیمی آن، متاثر از جریانات آب و هوایی جنوبی کشور بوده و تابستانهای گرم و خشک و زمستان های معتدلی دارد.

اهالی معتقدند الگن از ریشه «الجن» بوده و این به سبب وجود اجنه در روستا بوده است .

روستا ساختار خطی و با راستایی شمال غربی، جنوب شرقی منطبق بر ساختار توپوگرافیک بستر جغرافیایی دارد.

 شیب غالب روستا جز در بخش شمالی کمتر از ۷ درصد و در امتداد شمال غربی به جنوب شرقی است.

آثار معماری سنگی روستا شامل قلعه، خانه های مسکونی، گورستان و... می باشد ، که بر روی تپه شمالی سکونتگاه قرار گرفته است.  مهم ترین بنای این روستا قلعه است که در گذشته شامل دو بنای دو طبقه در طرفین و بنایی یک طبقه در میان آنها بود.  نکته بسیار مهم درباره این بخش، بهره گیری از آسمانه طاق و تویزه در پوشش بناست که در میان ابنیه موجود، منحصر بفرد و نشان دهنده اهمیت ذاتی این بناست.

با بررسی ساختار  30 واحد مسکونی_تاریخی میتوان سه الگوی اصلی به ترتیب تاریخ شکل گیری شامل موارد زیر را مشخص کرد :

• توو (الگوی نه قسمتی)
• چند اتاقه ساده
• چند اتاقی ایوان دار (عمارت)

نتایج بررسی تطبیقی الگوهای رایج در معماری منطقه و روستای الگن :

تمام «توو»ها در امتداد شیب طبیعی تپه شمالی، قرار گرفته و رو به سوی جنوب دارند. اما در مواردی میتوان، تغییر زاویه استقرار خانه های چند اتاقه ساده و ایوان دار را نسبت به الگوهای اصلی بافت مشاهده کرد.

 «توو» ها بیشترین تاثیر را از سنت های زیستی و معیشتی ساکنان گرفته. ساختار فضای داخلی و نحوه سازمان دهی فضایی آنها آشکارا نشان دهنده رابطه انسان و بستر طبیعی و الگوهای زیستی است. همنشینی ساکنان و احشام و طیور در یک محیط یکپارچه، ساخت دیوارهای دوپوش برای ذخیره بلوط و گندم، استفاده حداکثری از تنه های در دسترس بلوط برای ساخت خانه و ... نشان دهنده این موضوع است.

 ساختار معماری «توو»ها، اگرچه در ابعاد و اندازه فضای داخلی تفاوت های جزیی با یکدیگر دارند اما اغلب آنها، ساختارهای راست گوشه با ابعادی در حدود ۱۰ * ۸ متر و ۹ * ۸ متر هستند. این در حالی است که ساختار معماری الگوهای دیگر، تنوع فضایی بیشتری را نشان میدهد. این موضوع به ویژه در ساختار عمارت های ایوان دار، موقعیت ایوان، تعداد چشمه ها، نحوه ارتباط ایوان با اتاق های زیستی و ... مشهود است.