چنقرالوی یکان، روستایی است از توابع بخش مرکزی شهرستان ارومیه و در شهرستان ارومیه استان آذربایجان غربی ایران.
این روستا در دهستان نازلوی جنوبی قرار داشته و بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ جمعیت آن برابر با ۱۴۰۳ نفر (۴۲۸ خانوار) بوده است .
مردم این روستا به زبان ترکی آذری تکلم میکنند و بین ساکنان روستاهای ارومیه از لهجه خاصی برخوردارند. مردم این روستا دارای روحیه جنگاوری و شجاعت هستند که این امر باعث شهرت این روستا در استان آذربایجان غربی شده است.
تپه باستانی «ساری تپه» نیز در این روستا قرار دارد که به دلیل عدم نظارت کافی آثار نهان در دل این تپه از سوی غارت گران میراث به غارت برده شده است که در حال حاضر در این تپه آثار ده ها حفاری غیرمجاز مشاهده می شود.
طبق روایتی مردم این روستا از ۱۵۰۰ سال قبل از شهرستان شاهین دژ به این منطقه آمده اند ولی روایت دیگری حاکی از آن دارد که مردم این روستا از نواحی ترکستان چین به این نواحی کوچ کرده اند که شاید به همین دلیل نام این روستا شباهت زیادی با کلمات و نام های چینی دارد؛ و حتی افراد و خانوادههایی نیز در این روستا وجود دارند که شباهت زیادی به ساکنان ترکستان چین دارند و گاهی نام دختران خود را «چینی» به معنی اهل یا ساکن چین مینامند. البته وجه تسمیه دیگری نیز وجود دارد که شاید این تعریف معقول تر به نظر می رسد و آن اینکه، در زبان ترکی کلمه چانقار به معنی های و هوی و سر و صدا است که احتمالاً نام روستا از ترکیب چانقارا+لی تشکیل شده به بعداً به چنقرالو تغییر لفظ داده شدهاست و با توجه به اینکه مردم روستا به شجاعت و بی باکی شهره هستند این معنی یعنی مردمانی که سر و صدای زیادی دارند منطقی تر بنطر میرسد.چنقارالوی یکان از بزرگترین روستاهای استان آذربایجان غربی است
روستای چنقرالوی یکان، که در منطقهای کوهستانی واقع شده است، پوشش گیاهی متنوعی دارد. این منطقه به دلیل اقلیم نیمهخشک و ارتفاعات اطراف، دارای گیاهان کوهستانی و درختانی است که با شرایط خشک و سرد سازگاری دارند.
روستای چنقرالوی یکان، که در منطقهای نیمهخشک واقع شده است، به طور کلی دارای رطوبت نسبی متوسط تا کم است. این رطوبت به شدت تحت تأثیر فصول مختلف سال، وضعیت اقلیمی و منابع آبی موجود در منطقه است.
تابش خورشید در این منطقه نسبتا شدید است، به خصوص در ماههای تابستان که روزها طولانیتر و آفتاب قویتر است. در این فصول، آب و هوا خشک است و تابش شدید خورشید میتواند تأثیرات زیادی بر خاک و محصولات کشاورزی داشته باشد.
در بهار و پاییز تابش خورشید معتدلتر است و شرایط مناسبتری برای فعالیتهای کشاورزی فراهم میآورد.
اکثر ساختمانها به سمت جنوب یا جنوبشرقی قرار گرفتهاند تا بیشترین بهره را از نور خورشید در فصل زمستان ببرند. این جهت گیری به گرم شدن طبیعی فضاها کمک میکند.
طراحی ساختمانها به گونهای است که در تابستان، استفاده از سایه طبیعی یا سایهبانها باعث کاهش گرمای بیش از حد شود
بافت کالبدی روستا متراکم است، به طوری که خانهها نزدیک به هم ساخته شدهاند. این امر علاوه بر کاهش اتلاف انرژی، مقاومت بیشتری در برابر بادهای سرد ایجاد میکند
جهتگیری و طراحی بازشوها در روستای چنقرالوی یکان، به نحوی انجام شده که با شرایط اقلیمی سازگار باشد و مصرف انرژی را بهینه کند.
بسیاری از خانهها دارای حیاط مرکزی یا محوطهای کوچک هستند. این فضاها معمولاً در بخش جنوبی یا میانی خانهها قرار دارند و به تهویه طبیعی و تأمین نور کمک میکنند. بازشوهای داخلی به سمت این حیاطها طراحی شدهاند تا در روزهای آفتابی زمستان گرمای بیشتری وارد خانه شود