تبریک روز شهرسازی

مطلبی برگرفته از سایت نو اندیشان در مورد تاریخچه روز شهرسازی :

تاریخچه جهانی گرامیداشت روز شهرسازی

روز هشتم نوامبر در سال 1949 توسط پرفسور کارلوس ماریا دلاپائولرا ، استاد فقید دانشگاه بوینوس آیرس آرژانتین همزمان با افتتاح انستیتو مطالعات مسائل شهرسازی دانشگاه، تحت عنوان روز جهانی شهرسازی (World Town Planning Day) ثبت گردید.

وی هدف اصلی خود را از نام گذاری چنین روزی پیشبرد و بالابردن علاقه به مباحث شهرسازی در میان عامه مردم و متخصصان در مقیاس های محلی، ملی و بین المللی عنوان نمود.

در طی 60 سالی که از برگزاری اولین مراسم بزرگداشت این روز می گذرد، تعداد کشورهای برگزار کننده مراسم در این روز در جهان به بیش از 30 کشور رسیده است. این مراسم به طور جداگانه ای درکشورهای مختلف برگزار می گردد اما برخی نهادهای بین المللی حامی این جریان هستند که مهمترین آنها ISOCARP یا جامعه بین المللی برنامه ریزان شهری و منطقه ای می باشد که محل دفتر مرکزی آن در شهر لاهه هلند می باشد.

تاریخچه داخلی

گرامیداشت روز جهانی شهرسازی برای اولین بار در کشور در آبان ماه 1383 در قالب یک نشست تخصصی تحت عنوان رویکردهای نوین در عرصه شهرسازی ایران و جهان به همت دکتر مجتبی رفیعیان در آمفی تأتر دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس برگزار گردید. در مهر ماه سال 1384 پیشنهادی از سوی دکتر پویان شهابیان به هیات مدیره جامعه مهندسان شهرساز مطرح گردید و طی آن به برگزاری این مراسم به طور فراگیر و با مرکزیت جامعه مهندسان شهرساز در قالب همایش بزرگداشت روز جهانی شهرسازی اشاره شده بود. پیشنهاد مطرح شده مورد پذیرش قرار گرفت و بنا به پیشنهاد یکی از اعضا هیات مدیره (آقای دکتر رضا احمدیان) بخشی نیز تحت عنوان تقدیر از شهرساز پیشکسوت به برنامه اضافه گردید.

در آبان ماه سال 1384 مراسم همایش بزرگداشت روز جهانی شهرسازی در خانه هنرمندان ایران با حضور گسترده و غیر قابل پیش بینی بیش از 300 نفر برگزار گردید. در تدارک برگزاری همایش بزرگداشت روز جهانی شهرسازی سال 1385، به پیشنهاد دکتر پویان شهابیان و حمایت های آقای مهندس احمد سعیدنیا رئیس آن دوره هیات مدیره جامعه مهندسان شهرساز ایران و موافقت نسبی سایر هیات مدیره جامعه مهندسان شهرساز ایران در رابطه با مشارکت سایر نهادهای شهرسازی کشور در برگزاری این مراسم، از سه نهاد غیر دولتی جامعه مهندسان مشاور ایران، انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز و نظام مهندسی استان تهران نیز جهت مشارکت در برگزاری مراسم دعوت به عمل آمد و همایش این سال در سال اجتماعات جامعه مهدسان مشاور ایران با مشارکت 4 نهاد مذکور برگزار گردید.

پیشنهادهایی که جهت تشکیل دبیرخانه دائمی برگزاری همایش روز جهانی شهرسازی از سال های قبل مطرح شده بود و با سرعت آهسته در حال شکل گیری بود، با تاکید هیات مدیره جدید جامعه مهندسان شهرساز ایران و اعضاء سایر نهادهایی که تا کنون در برگزاری مراسم مشارکت داشتند شکل جدی تری به خود گرفت و در طی جلساتی که با مشارکت نمایندگان نهادهای: جامعه مهندسان شهرساز ایران، جامعه مهندسان مشاور ایران، انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز، سازمان نظام مهندسی استان تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی، دانشگاه هنر و دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات در راستای برگزاری فراگیر مراسم بزرگداشت روز جهانی شهرسازی در سال 86 برگزار گردید دبیرخانه موقت برگزار کننده مراسم قوام یافت و تاثیرات مثبت آن در برگزاری مراسم این سال که در سالن اجتماعات جامعه مهندسان مشاور ایران صورت پذیرفت نماد عینی یافت.

در اولین جلسه دبیرخانه بعد از برگزاری مراسم سال 1386، اعضاء کمیته برگزاری همایش روز جهانی شهرسازی ضمن تحلیل و جمع بندی نقاط مثبت و منفی مراسم برگزار شده، تدوین اساسنامه دبیرخانه دائمی برگزار کننده روز جهانی شهرسازی در دستور کار قرار گرفت و پس از تصویب آن جلسات بعدی در راستای تدارک برگزاری مراسم سال جاری متناسب با اهداف دبیرخانه دائمی و شعار سال تشکیل گردید.

شرح خلاصه مراسم همایش بزرگداشت روز جهانی شهر سازی در سالهای گذشته:

1383 – آمفی تأتر دانشکده هنر دانشگاه تربیت مدرس

سخنرانان

* دکتر مجتبی رفیعیان (هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و دبیر نشست):
با بیان تاریخچه مختصری از روز جهانی شهرسازی بر اهمیت برگزاری چنین مراسمی در روز جهانی شهرسازی به جهت بزرگداشت و آشنایی بیشتر مسئولین و صاحبنظران با مباحث روز شهرسازی تاکید کردند.

* مهندس احمد سعیدنیا (هیات علمی دانشگاه تهران):
در خصوص مسائل و مشکلات شهرسازی ایران در سه دهه اخیر، گسترش روند جهانی شدن در شهرسازی، وجود تناقص بین نظریه های شهرسازی و واقعیت عینی موجود، ایجاد فاصله بین اندیشه و عمل، ایجاد انطباق بین هویت ملی و تفکر جهانی بودن و جهانی شدن مطالبی ایراد نمودند.

* مهندس سهراب مشهودی (هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز):
با نقد سیستم جاری تصمیم گیری و اجرا در عرصه شهرسازی، به علل و عواملی که باعث شده طرح های شهری به درستی اجرا نشود و عدم پاسخگویی طرح ها به نیازها و واقعیت های موجود جامعه اشاره نمودند.

* دکتر ناصر برک پور (هیات علمی دانشگاه هنر):
بااستفاده از نظریات نوین شهرسازی و قرارگیری در یک مقطع زمانی مهم؛ یعنی گذشت قرن بیستم و وارد شدن به هزاره جدید، بر لزوم بازاندیشی و بازنگری نظریات شهری تاکید کردند.

*دکتر حسن احمدی (هیات علمی دانشگاه علم و صنعت):
به ضعف جریان پژوهشی و تولید اندیشه، پیروی عرصه شهرسازی ایران از وضعیت گذشته و موجود جهان، فقدان یک مستند تاریخی قوی و مدون در شهرسازی ایران، تاکید بر رویکردهای نوین شهرسازی مردم سالار و توسعه پایدار شهری اشاره نمودند.

1384 – خانه هنرمندان ایران

سخنرانان

* دکتر پویان شهابیان (هیات علمی دانشگاه آزاد واحد تهران مرکزی و دبیر همایش)
به طور خلاصه توضیحاتی در مورد سابقه شکل گیری و برگزاری روز جهانی شهرسازی و اینکه امسال پنجاه و ششمین دوره برگزاری بزرگداشت روز جهانی شهرسازی در بیش از سی کشور دنیا است، بیان نمودند. ایشان اهداف اصلی همایش را با عناوین آموزش (Education)، تجلیل (Celebration) و شناسایی (Recognition) بر شمرده و خاطر نشان کردند منظور اصلی برگزاری چنین همایشی، ایجاد یک فضا برای تبادل دست آوردهای شهرسازان و همچنین دعوت از عموم مردم و نشان دادن نقش موثر مشارکت آنان در رابطه با شهر است. در پایان این موضوع را یادآور شدند که افرادی که به صورت گمنام نقش مهمی را در این حرفه بازی می کنند باید شناسایی شوند و برگزای چنین مراسمی می تواند در این راستا موثر باشد.

* مهندس امیر فرجامی (دبیر شورای عالی شهر سازی و معماری ایران)
ضمن ابراز خرسندی از قرارگیری در جمع شهرسازان و علاقمندان این حرفه و ابراز شگفتی از استقبال گسترده از این مراسم با اشاره به ظرفیت بالای نیروی انسانی در بخش شهرسازی، از مشکلات موجود در اجرای طرحها و برنامه های شهرسازی به ویژه طرح جامع ابراز نگرانی کردند و با تاکید براین که تعامل با مدیریت شهری یکی از استراتژیهای وزارت مسکن قرار داده شده و بدون تعامل با مدیریت شهری و شوراها و عدم وجود یک مدیریت شهری و شهروندی فنا خواهد شد، خواستار این تعامل و استفاده از تجارب گوناگون طراحان و برنامه ریزان در حوزه شهرسازی شدند.

* دکتر ایرج اعتصام (استاد شهرسازی و معماری دانشگاه تهران)
ایشان تاریخچه کوتاهی در زمینه شهرسازی و پیشرفت آن در ایران ارائه دادند.سپس به این نکته اشاره نمودند که در زمان ریاست دکتر رضا در دانشگاه تهران، شهرسازی دارای یک دپارتمان مستقل و رسمی شد. سپس به مساله اجرا در شهرسازی پرداختند و به مسائل مدیریتی و سیاست گذاری اشاره و بر لزوم تهیه طرحهای جامع با شیوه های نوین در ایران تاکید نمودند.

* دکتر حمید ماجدی (مدیر گروه شهرسازی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد)
بر لزوم تهیه طرحهای محلی در شهرسازی تاکید نمودند. ایشان با بیان اینکه طرحهای جامع و قواعد و قوانین مربوط به شهرسازی نیاز به بازنگری دارند، از جامعه مهندسان شهرساز ایران خواست که یک آشتی بین دانشگاهیان، اهالی این حرفه و مدیران برقرار کند تا مسائل و مشکلات موجود توسط این اجماع بر طرف گردد.

* مهندس احمد سعیدنیا (رئیس هیات مدیره جامعه مهندسان شهرساز ایران)
ضمن معرفی و تقدیر از کاندیداهای پیشکسوت شهرسازی کشور که مهندس بهرام فریور صدری، مهندس یزدان هوشور و مهندس ایرج کلانتری بودند، دلایل انتخاب آنان را جهت تقدیر به عنوان پیشکسوت، حضور آنان در ترکیب 5 نفره ای دانست که دفتر فنی وزارت کشور را در سال 1343 راه اندازی کردند.

در ادامه مهندس بهرام فریور صدری به عنوان شهرساز پیشکسوت سال لوح خود را دریافت نموده و در ادامه، در رابطه با تاریخ شهر سازی در ایران صحبت نمودند. ایشان با اشاره به سخنان نفرات قبلی مبنی بر عدم تحقق طرحهای جامع، علت را اینگونه ذکر کردند که ایده تجددخواهی زمانی در ایران پدیدار شده که هنوز خردورزی دربطن جامعه رسوخ پیدا نکرده و در نتیجه نمی توان به طور کامل از مدرنیته پیروی کرد و هنوز زمینه های آن در ایران ایجاد نشده است.

پس از پایان یافتن پانل، نماینده گروه شهرسازی انجمن صنفی مهندسین مشاور معمار و شهرساز، بیانیه گروه شهر سازی انجمن راکه به مناسبت روز جهانی شهرسازی تدوین شده بود، قرائت کرد.

1385- سالن اجتماعات جامعه مهندسان مشاور ایران

سخنرانان

* مهندس عطاالله آیت الهی (رئیس شورای مدیریت جامعه مهندسیان مشاور ایران)
ادای خیر مقدم به حضار

* دکتر پویان شهابیان (هیات علمی دانشگاه آزاد تهران مرکز و دبیر همایش)
ضمن بیان تاریخچه مختصر بین المللی و داخلی این مراسم افرودند: امروزه در کشورهای جهان این روز به صورت جداگانه جشن گرفته می شود. در آمریکا انجمن برنامه ریزی آمریکا (A.P.A) از ایالات مختلفی که این روز را جشن می گیرند، حمایت می کند. انجمن برنامه ریزی هند (IPA) هم برگزاری این روز در کشور خود و کشورهای اطراف خود نظارت می کنند. در ادامه به ارایه توضیحاتی در مورد عنوان شعار سال مطرح شده در این روز در کشورهایی مثل اسپانیا و نیوزیلند پرداختند: «تقریبا کشورهای برگزار کننده این مراسم، موضوعی را که مربوط به مسایل روزشان باشد به عنوان شعار سال انتخاب می کنند و در این رابطه سخنرانی هایی انجام می شود و این موضوع مورد بحث و تبادل نظر قرار می گیرد.»

* مهندس جلیل حبیب الهیان (معاون شهرسازی و معماری شهرداری تهران)
شهرسازی درکشور ما مظلوم واقع شده است و باید واژهای دیگر را جایگزین آن کنیم. با انتخاب نام وزارت مسکن و شهرسازی برای وزارت آبادانی و مسکن که به نظر بسیار اسم مناسبی بوده است، انحطاط آغاز شد. چرا که هنوز هم عده ای فکر می کنند، شهرسازی یعنی تولید انبوه مسکن یا شهرک سازی.

* مهندس هما سوداگر (دبیر شورای گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران)
امروزه کلان شهرها محل اتصال اقتصاد ملی به اقتصاد جهانی هستند و باید فضای آنها برای این اتصال آماده شود این آماده سازی جز از طریق طرح های توسعه شهری برای استقرار و پذیرش فعالیت های نوینی که بتوان پاسخگوی این اقدام باشد، عملی نخواهد بود.

* حسین پیرزاده (دبیر گروه شهرسازی انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز)
پذیرش شرایط دوران گذار ایجاب می کند که از نفی مطلق گذشته و تقلید کورکورانه از الگوهای غیر بومی پرهیز شود، از تمامی امکانات و فرصت های موجود و تجارب حاصل شده در طول 40 سال گذشته به بهترین شکل استفاده شود. اقدمات اصلاحی به صورت تدریجی و گام به گام به مرحله اجرا درآید و اقدامات اصلاحی در تمامی زمینه های مربوط به مدیریت توسعه شهری اعم از قانونی، سازمانی، مدیریتی، علمی، پژوهشی و اجرایی در چارچوب برنامه ای مشخص به صورت هماهنگ و منظم پیگیری شود.

* مهندس احمد سعیدنیا (هیات علمی دانشگاه تهران)
با ابراز تشکر از حاضران و نهادهای برگزار کننده، گفت: «ما روزی را شروع کرده ایم که اساس آن بر مشارکت همگانی است. امروزه تفاوتی میان استاد، مدیر، دانشجو و حرفه مند شهرسازی دراین جمع وجود ندارد. همه با نکات مشترکی در کنار یکدیگر جمع شده ایم. اساس قدردانی از شهرسازان در این همایش بر دو اصل قرار دارد؛ یکی پیشرو بودن و دیگری پیشکسوت بودن.»

و در ادامه خانم دکتر گیتی اعتماد به عنوان شهرساز برگزیده سال معرفی شدند. دکتر اعتماد در سخنانی گفت: «از این انتخاب بسیار خوشخالم اما بیشتر از آنکه این انتخاب را در شایستگی خود ببینم آن را در لطف دوستان، همکاران و دانشجویانم می بینم. شهرسازی در کشور ما نه تنها در میان مردم عادی، حتی درمیان حرفه مندان هم ناشناخته است. ما (شهرسازها) به اهمیت، کاربرد و حوزه کار شهرسازی تسلط کافی نداریم. کار شهرسازی پر زحمت اما شادی آور است. من از همکاران درخواست می کنم که دست به دست هم دهیم تا کارهای زیادی را که مانده است، به انجام برسانیم. امیدوارم در این راه جوانان هم به ما کمک کنند.»

1386 – سالن اجتماعات جامعه مهندسان مشاور ایران

سخنرانان

* مهندس فخرصمدی (رئیس شورای مدیریت جامعه مهندسان مشاور)
ادای خیر مقدم به حضار

* دکتر پویان شهابیان (هیات علمی دانشگاه آزاد تهران مرکز و دانشگاه هنر)
کلیاتی راجع به فلسفه بزرگداشت یک موضوع در قالب نام گذاری یک روز در سطح جهانی و ملی و ضرورت توجه به موضوع شهرسازی در کشور مطرح نمودند. در ادامه از شکل گیری دبیرخانه دائمی برگزاری روز جهانی شهرسازی و با مشارکت نهادهای مختلف شهرسازی خبردادند.

* دکتر مجتبی رفیعیان (هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس)
ایشان مقایسه ای بین شعار «شهرساز، جامعه و رسالت حرفه ای» و شعار سال سایر کشورها داشتند و به ابعادی از رسالت حرفه ای شهرسازان مثل امنیت اجتماعی و عدالت اجتماعی که تا کنون در محافل شهرسازی کشور مورد توجه جدی قرار نگرفته اند اشاره نمودند.

* مهندس جلیل حبیب الهیان (رئیس نهاد تهیه طرح جامع و تفصیلی شهر تهران)
به برخی چالشها و راهکارهای حوزه شهرسازی با اشاره به مسائل ایجاد شده در روند تهیه طرح های جامع و تفصیلی شهر تهران مطرح نمود و اشاره کردند: روز شهرسازی، روز خوشحالی برای کارهای انجام شده و امیدواری برای کارهای آینده است. وی مهمترین مشکلات فرآیند طرح های تهران را سرمایه دانست و علت آنها را ناباوری مقامات در مورد برنامه ریزی شهری خواند.

* دکتر علی مدنی پور (استاد دانشگاه نیوکاسل انگلستان)
تله کنفرانسی از طریق اینترنت با ایشان برقرار گردید و ایشان با حضار ارتباط صوتی و تصویر پیدا کردند و این روز را تبریک گفتند. سپس به مسائل شهرسازی در عرصه بین المللی با تاکید روی مسائل شهرسازی کشور انگلستان اشاراتی نمود.

* مهندس سهراب مشهودی (عضو شورای گروه شهرسازی جامعه مهندسان مشاور ایران)
وی به فراموش شدن و نادیده گرفتن بسیاری از جنبه های ضروری و نیازهای شهروندان در پروسه تهیه طرح های توسعه شهری اشاره نمود و وظیفه شهرسازان را هدایت و نظارت بر شمرد و عنوان نمود که در عمل کمتر پیش می آید که شهرسازان وظیفه هدایت را انجام دهند.

بخش دوم مراسم که اختصاص به مشخص نمودن شهرساز پیشکسوت سال داشت، با سخنرانی دکتر گیتی اعتماد (شهرساز پیشکسوت تقدیر شده در سال گذشته) آغاز گردید. وی ضمن اشاره به معیارهای انتخاب شهرساز پیشکسوت مهندس احمد سعیدنیا را به عنوان شهرساز پیشکسوت سال جاری معرفی نمودن. سپس مراسم تقدیر توسط نمایندگان گروه های مختلف برگزار کننده مراسم انجام پذیرفت.

در ادامه، مهندس سعیدنیا ضمن تشکر از جمع برای انتخاب ایشان به عنوان شهرساز پیشکسوت با فروتنی اشاراتی به اساتید گذشته خود داشت و آنان را پیشکسوت دانست و از آنان تقدیر نمود. وی در ادامه گفت: یکی از دانشجویان از من خواسته است که علت مسائل شهری ایران را در یک کلام یا در یک عبارت کوتاه بیان کنم. در صورتیکه تعریف شهرسازی را با عنوان « علم اسکان بشر» بپذیریم، مسأله امروز شهرسازی ایران عبارت است از سلطه اقتصاد ساختمان و زمین بر اسکان بشر در شهرها، این سلطه باعث آسیب به ارزش های محیطی، فرهنگی و اجتماعی شده است.

بعد از پایان بخش پانل آزاد، جوایز برندگان مسابقه دانشجویی که در طول مراسم به انجام رسیده بود توزیع گردید و در پایان مراسم نیز ابتدا بیانیه این مراسم توسط دکتر عدالتخواه قرائت شد و در ادامه دکتر نوذرپور رئیس جامعه مهندسان شهرساز ایران مراسم اختتامیه جلسه را به جای آورد.

دبیرخانه دائمی برگزار کننده همایش روز جهانی شهرسازی

دبیرخانه دائمی برگزار کننده روز جهانی شهرسازی به منظور برگزاری هر چه بهتر این روز و همگام با سایر مجامع بین‌المللی، و تعیین سیاست‌ ها و برنامه های راهبردی و اقدامات اجرایی موردنیاز در حوزه شهرسازی کشور – (جامعه حرفه‌ای)، متشکل از نهادهای حرفه ای و تخصصی جامعه دانشگاهی مرتبط در آبان ماه 1386 تشکیل گردید. این دبیرخانه وظیفه مشارکت و همگرایی جامعه حرفه‌ای و دانشگاهی کشور را به منظور تدوین خطوط اساسی، اهداف، راهبردها و سیاست ها و برنامه‌های اجرایی متناسب با این روز بر عهده داشته و بعد از برگزاری هر ساله روز جهانی شهرسازی، برنامه‌های منتخب اجرایی را پایش و نظارت می‌کند. هیات موسس دبیرخانه دائمی را نمایندگان جوامع حرفه ای و دانشگاهی کشور که عبارتند از: 1. جامعه مهندسان شهرساز ایران 2. جامعه مهندسان مشاور 3. انجمن صنفی مهندسان مشاور معمار و شهرساز 4. گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی ساختمان استان تهران 5. دانشگاه تربیت مدرس 6. دانشگاه آزاد واحد تهران مرکز7. دانشگاه علم وصنعت 8. دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات 9. دانشگاه هنر تشکیل می دهند و در برگزاری مراسم سال جاری علاوه بر نمایندگان نهادهای هیات موسس، نمایندگان دانشگاههای: شیراز – بین المللی قزوین – آزاد قزوین – مازندران – آزاد مشهد و هنر اصفهان نیز مشارکت دارند.

در چارچوب اهداف کلان برگزاری روز جهانی شهرسازی، دبیرخانه دائمی اهداف به شرح زیر را تدوین نمود:

• کمک به ارتقاء سطح دانش شهرسازی در حوزه جوامع حرفه‌ای و عمومی؛
• هماهنگ سازی برنامه‌های پیشنهادی برگزاری در این روز؛
• ایجاد زمینه های مشترک جهت اتخاذ رویکردهای واحد در حوزه شهرسازی؛
• تقدیر از پیشکسوتان و نواندیشان شهرسازی کشور؛
• ایجاد زمینه تقویت ارتباطات شهرسازان محافل مختلف شهرسازی کشور؛
• گسترش ارتباطات با جوامع بین المللی و حرفه مندان شهرسازی خارج از کشور؛
• برنامه ریزی هماهنگ برای برگزاری مراسم روز جهانی شهرسازی در نقاط مختلف کشور با نظارت دبیرخانه دائمی؛
• ارتقاء سطح آگاهی مدیران شهری از الزامات و نیازهای حرفه شهرسازی؛
• معرفی هرچه بهتر حرفه شهرسازی از طریق انتشار کتب، نشریات و پژوهشهای مرتبط به منظور اطلاع رسانی به شهرسازان و کل جامعه؛