لطفا برای معلولین دیگر رمپ احداث نکنید !!!

-وجود رمپ استاندارد در ورودی بناها و کاربری های مهم مانند بیمارستان ها،; بانک ها، مراکز اداری و تجاری و… از اهمیت زیادی برای معلولین جسمی- حرکتی برخوردار است. همچنین بر اساس ماده 2 قانون جامع حمایت از معلولین، تمام وزارتخانه‌ها، سازمان‌های دولتی و نهادهای عمومی موظف هستند در طراحی و احداث ساختمان‌ها، اماکن عمومی، معابر و وسایل خدماتی به گونه ای عمل کنند که :

امکان دسترسی و بهره مندی از آنها برای معلولین مانند سایر شهروندان فراهم شود.

ولی چیزی که در عمل شاهد آن هستیم بسیار متفاوت است ….

وظیفه شهرداری ها در قبال احداث رمپ استاندارد :

-علاوه بر این شهرداری‌ها ملزم هستند از صدور پروانه احداث و یا پایانکار برای ساختمان‌ها، اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند، خودداری نمایند، بنابراین اهمیت وجود رمپ استاندارد در شهر، کاملاً روشن است.

رمپ های خطرناک :

رمپ‌های ساخته شده در برخی از دستگاه‌های اجرایی، بانک‌ها و ادارات ساری قابل تردد برای معلولان نیست.رمپ‌های ساخته شده در معابر شهری نه تنها با وضعیت فعلی مورد استفاده معلولان قرار نمی‌گیرد بلکه ممکن است منجر به آسیب کسی شود که از سر خیرخواهی قصد کمک به معلول و جانبازان را دارند.

بسیاری از معلولان از نگاه ترحم آمیز افراد به خاطر نامناسب بودن محل تردد در رنج هستند که با کمی برنامه‌ریزی کارشناسانه شاهد رنج بیشتر معلولان در جامعه نخواهیم بود.

رمپ هایی برای رفع تکلیف :

برخی از رمپ‌های ساخته شده در شهرها مورد استفاده قرار نمی‌گیرد و نحوه ساخت آنها مشخص است که ظاهرا برای رفع تکلیف ساخته شده است و حتی مشاوره‌ای از هم از مسئولان بهزیستی گرفته نشد. به طور مثال روح الله ردایی مدیرکل بهزیستی مازندران امروز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در ساری درباره وضعیت رمپ‌های ساخته شده در مازندران گفت: از حدود 495 رمپ ساخته شده در مازندران تنها 10درصد رمپ‌ها داری قابلیت رفت و آمد برای معلولان است.

یکی از معلولان در این باره میگوید: ما نیاز به کمک کسی نداریم و فقط راه را برای رفت‌و آمدمان باز کنید.

قانون حمایت از معلولان چقدر اجرا شده است؟

قانون جامع حمایت از معلولین سال ۸۳ تصویب شد که یکی از بندهای آن مناسب‌سازی فضای شهری است اما تاکنون کاری برای معلولین انجام نشده است که چشمگیر باشد و به کار معلولین بیایید. ۱۱ سال از تصویب این قانون میگذرد اما ظاهرا هیچ ضمانتی برای اجرای تمام و کمال این قانون وجود نداشته است.

حق استفاده از فضای شهری :

حق استفاده از فضای شهری برای همه شهروندان باید وجود داشته باشد ولی معلولان به عنوان شهروند از بسیاری از حقوق شهروندی محروم هستند .نبود ارتباط پیوسته در مناسب‌سازی فضای شهری موجب شده است که برخی از معلولین نتوانند به تنهایی از خانه‌هایشان خارج شوند و این موجب پایین آمدن روحیه معلولین شده است و آمار افسردگی را در بین این قشر از جامعه افزایش داده است. برخی از معلولان تنها هستند و کسی را برای همراهی ندارند و برخی از آنها حتی فضای جلوی درب منازلشان نیز مناسب‌سازی نشده است و با خروج آنها از منزل چرخ ویلچرشان به درون جوی و یا چاله می‌افتد

مفهوم مناسب سازی محیط:

مفهوم مناسب سازی محیط در چند دهه گذشته، به مرور تحول یافته و دامنه شمول بیشتری پیدا کرده است. این مفهوم در ابتدا مترادف با رفع موانع فیزیکی در محیط ساخته شده و “محیط بدون مانع” به کار گرفته می شد. در دهه 80 میلادی این مفهوم با قابل دسترس شدن ساختمان ها و محیط شهری و یا “طراحی قابل دسترس”، دامنه شمول بیشتری یافت. در دهه 90 میلادی، موضوع ” طراحی همه شمول ” مطرح گردید که مفهوم مناسب سازی را بسیار گسترش داد و مسائلی نظیر راحتی دسترس به وسایل نقلیه عمومی، ورودی های یکسان مناسب برای همه، نصب انواع راهنماهای صوتی، تصویری، لمسی و طراحی اجزای ساختمان برای استفاده همه مردم، فارغ از میزان توانایی یا محدودیت آنها را شامل گردید. (نقدی،1388،ص 15)

اهداف و مبانی تامین دسترسی :

هرکس حق دارد بدون نیاز به کمک دیگران به نیازهای محیطی خود در امور روزانه دسترسی داشته باشد. بنابراین به منظور حفظ استقلال فردی کم توانان جسمی و حرکتی در رفت و آمدهای روزانه نباید مجبور به استفاده از کمک دیگران باشند.

هدف از قابل دسترس کردن محیط، فراهم کردن امکان برگشتن معلولان به زندگی عادی همچون دیگران و ورود آن ها به جامعه است. راه حل های اختصاصی تامین دسترسی جدا از راهکارهای عمومی، مانع اقدام اجتماعی آن ها خواهد شد. به عنوان مثال استفاده از بالابرهای خاص برای افراد معلول در ورودی ساختمان که جدا از محل رفت و آمد همگانی قرار گرفته اند، مانعی برای عادی سازی و ادغام اجتماعی خواهد بود.

از مهمترین نکاتی که در تامین دسترسی می بایست مورد نظر قرار گیرد، توجه به توانایی انسان است که در طول عمر انسان متغیر است، بنابراین فضاها و بناهای ساخته شده باید به گونه ای باشد که دسترسی به آن ها به راحتی برای همه گروه های سنی قابل استفاده باشد. حفظ پیوستگی از مبدا تا مقصد از دیگر نکات ضروری در تامین دسترس است، اعمال مقررات دسترسی در بناها و فضاهای شهری زمانی کارایی دارد و استقلال فردی را حفظ می کند که در هیچ نقطه ای از مبدا تا مقصد دچار انقطاع نگردد، بنا براین برنامه ریزی برای قابل دسترس کردن فضاها نه در طول هم و گام به گام، بلکه هم عرض هم و هم زمان باید مورد توجه قرار گیرند. (نقدی،1388،ص17)

مناسب سازی پله های هوایی وزیر زمینی برای معلولین :

پله های هوایی و یا زیرزمینی که جهت عبور عابر پیاده احداث می شوند، باید حتما به رمپ و یا وسایل مکانیکی بالابرنده و پایین برنده مجهز باشند.رمپ ها باید حداکثر 8 درصد شیب داشته باشند. برای دسترسی به پل های هوایی که فاصله آن ها از سطح خیابان زیاد است باید رمپ های طویلی ساخته شود.

شیب شبکه پیاده :

سطوح شیبدار حداکثر با 8 در صد برای عبور معلولین قابل قبول است، شیب طولی زیاد باعث می شود که هر حرکت صندلی چرخ دار به سمت بالای شیب ، آن را به سمت پایین براند ، در حرکت به سمت پایین شیب نیز به همین دلیل فرد معلول قادر به کنترل صندلی چرخدار نخواهد بود. در چنین شیب هایی حرکت معلول بدون همراه امکان پذیر نیست .

در معابر کم شیب ( شیب طولی پیاده ) رمپ حرکتی با شیب ( حداکثر % 8) توصیه می شود . در پیاده رو های پر شیب ( مقابل پارکینگ منازل که برای دسترسی اتومیبل های شیبهای تندی در پیاده رو ها ایجاد شده ) به صورت پله ای شیب مرتفع گردد تا پیوستگی پیاده رو حفظ شود . فاصله بین هر دو پله باید 90 سانتیمتر عرض داشته باشد که می توان با رعایت شیب مجاز شیبدار نیز باشد. ( ارتفاع هر پله می تواند تا 2 سانتیمتر باشد).

اماکن تفریحی و توریستی فاقد رمپ استاندارد برای معلولین :

معلولین هم مثل سایر مردم جامعه این حق را دارند که از اماکن توریستی وتفریحی کشورمان استفاده کنند ولی متاسفانه بسیاری از این اماکن فاقد امکانات اولیه برای استفاده معلولین می باشد. به طور مثال محوطه تاریخی اطراف میدان امام اصفهان ( نقش جهان ) هرچند بسیار زیبا است ولی فاقد مسیر های مناسب سازی شده برای معلولان و تردد صندلی چرخدار می باشد و بدون کمک همراهان استفاده از سطح های شیب دار ( رمپ ) تعبییه شده امکان پذیر نیست .
موانع موجود برای جلوگیری از ورود موتورسیکلت ها نیز یکی از معضلات این میدان برای معلولان خصوصا افرادی که از صندلی چرخدار استفاده می کنند می باشد.

رمپ های بن بست :

پدیده ای که در بسیاری از رمپ های احداث شده در سطح شهر ها با آن مواجه هستیم ، رمپ های بن بست می باشد. رمپ هایی که برای ساخت آنها هزینه زیادی صرف شده، اما مورد استفاده معلولین واقع نمی شود چون در ابتدا یا انتهای آنها موانعی نصب شده که عملا آن ها را بلااستفاده کرده است و امکان تردد در آنها وجود ندارد.

البته بعضی از این موانع معمولا برای جلوگیری از حرکت موتور سوار ها و یا دوچرخه سوارها در این مسیر ها نصب شده است.

ساختمان پزشکان بدون رمپ :

تصاویری که در ادامه مشاهده می کنید مربوط به یک ساختمان پزشکان! در بخش مرکزی شهر قزوین است که با وجود احداث شدن در سال های اخیر، رمپ در ورودی آن ایجاد نشده و از آنجایی که مرکز فیزیوتراپی! در این ساختمان قرار دارد و محل مراجعه افرادی می باشد که از صندلی چرخدار استفاده می کنند، به اجبار برای حضور آنها، یک رمپ موقت بر روی پله ها نصب شده است. این رمپ فلزی و دارای شیب بسیار تندی است؛ به شکلی که یک فرد ویلچری به هیچ عنوان نمی تواند به تنهایی از آن عبور کند! (حتی مشاهده شده که همراهان نیز برای حرکت دادن صندلی چرخدار، دچار مشکلات زیادی می شوند.) نکته دیگر این که تنها روی پله های ورودی به سمت آسانسور، رمپ نصب شده است ولی مرکز فیزیوترابی در زیرزمین ساختمان قرار دارد و در صورت خراب بودن آسانسور، افراد با صندلی چرخدار نمی توانند به آن مراجعه کنند!

بر اساس استانداردها، برای حضور معلولین جسمی- حرکتی در ساختمان های عمومی دو نوع رمپ دائم و موقت مورد استفاده قرار می گیرد. اولویت با احداث رمپ های دائمی است، اما اگر در ساختمان ها، فضای لازم برای ایجاد رمپ دائمی وجود نداشته باشد، می توان از رمپ های موقت در انواع مختلف کانالی، یک تکه، چند قسمتی و دروازه ای استفاده کرد که هر کدام دارای استانداردهای خاصی هستند. برای مثال، حداکثر شیب استاندارد برای رمپ های دائم با طول کمتر از 5 متر، 8 درصد است (در صورت امکان، شیب 5 درصد معقولانه تراست). برای مثال، اگر طول رمپ 360 سانتی متر باشد، لازم است حداکثر ارتفاع آن،30 سانتی متر در نظر گرفته شود. همچنین رمپ باید دارای سطحی غیر لغزنده باشد تا در فصول سرد، افراد ویلچری دچار مشکل نشوند.

این بنا تنها یکی از ساختمان های عمومی شهر قزوین می باشد که دچار چنین مشکلی است و نمونه ای از تعداد بسیار زیاد این بناها در شهرهای مختلف ایران وجود داردکه باید برای ایجاد زمینه های حضور فعال معلولین در شهر، مورد توجه نهادهای اجرایی، نظارتی و مسئول قرار گیرد.

رمپ های مضحک :

نمونه رمپ هایی هم هستند که واژه مضحک برای توصیف آنها کم می باشد. رمپ هایی مانند نمونه های زیر :

نتیجه گیری :

بسیاری از دست اندرکاران صنعت ساختمان ، مهندسین ، مالکین و پیمانکاران ، بر این باورند که برای مناسب سازی یک محیط برای معلولین احداث یک رمپ در ورودی ساختمان کفایت میکند. یعنی به طور کلی این طور دریافته اند که مناسب سازی مساوی است با احداث رمپ. در حالی که احداث رمپ یکی از صدها کاری است که باید برای مناسب سازی محیط در جهت بهره مندی یکسان همه آحاد جامعه از امکانات موجود ، انجام داد.

اما متاسفانه همین یک مورد را هم به درستی انجام نمی دهند.رمپ هایی غیر استاندارد با شیب بسیار تند که انسان های عادی هم امکان تردد در آنها را ندارند را احداث و بعد با افتخار میگویند که در جهت حمایت از معلولین تا کنون در n ساختمان ، مناسب سازی صورت گرفته است. اگر قرار باشد به واسطه ساخت چند رمپ غیر استاندارد که بیشتر به معلولین شر می رساند تا خیر ، این همه پز داده شود و اعلام شود که قانون حمایت از معلولین اجرا شده و این طور فرهنگ سازی شود که مناسب سازی برای معلولین مترادف است با فقط احداث رمپ ، پس همان بهتر که این چند رمپ غیر استاندارد را هم احداث نکنید !!!!

یک نمونه استثناء :

وقتی که در شهر، پیدا کردن یک رمپ مثلا 5 متری و با شیب استاندارد ، مثل پیدا کردن یک سوزن است در انبار کاه ، صحبت از رمپی به طول یک کیلومتر آن هم با شیب استاندارد 5 درصد ، بیشتر شبیه به یک رویاست تا واقعیت. ولی این رویا در منطقه 20 تهران به واقعیت تبدیل شده است.

در این منطقه در محل سابق یک کارخانه متروک چرم سازی ، به همت شهرداری ، یک مجموعه ورزشی مجهز برای معلولین ساخته شده است که بارزترین ویژگی آن رمپ استاندارد یک کیلومتری آن است.

اطلاعات بیشتر در این زمینه را میتوانید در لینک زیر مشاهده بفرمائید :

مجموعه ورزشی معلولین و جانبازان تهران

هم چنین جهت آشنایی با بعضی از حقوق و قوانین معلولین و راهکارهای مناسب سازی محیط برای بهره مندی عادلانه همه اقشار جامعه از امکانات آن ، لینک های زیر را مشاهده بفرمائید:

مناسب سازی

دیتیل مناسب سازی

مناسب سازی مناطق ومکان های خاص