عموماً تصور بر این است که بتن یکی از مصالح بسیار با دوام است. ولی تاریخچه آن در محیط دریایی حاکی از آن است که در مقابل آب دریا (به عنوان یکی از خورندهترین محیطهای طبیعی در جهان)، بتن از نقطه نظر دوام در معرض مشکلات جدی قرار دارد.
- برحسب موقعیت قرارگیری سازه در آب دریا، میتوان روشهای تخریب بتن را به سه صورت زیر دستهبندی کرد:
الف) بتنهایی که بالاتر از جزر و مد قرار گرفته و در معرض آب نیستند. این بتنها در معرض جریان هوایی هستند که نمکهای دریا در آن وجود دارد. حملههایی که روی این قسمت بتن رخ میدهد، ممکن است به خوردگی آرماتور بتن منجر گردد.
ب) بتنهای قرار گرفته در ناحیه جزر و مد، این بتنها میتواند تحت تأثیر تر و خشک شدن متناوب، خوردگی برخورد امواج و ماسه قرار گیرند.
ج) قسمتی از سازه بتنی که زیر خط جزر و مد قرار دارد، برای انجام واکنشهای شیمیایی آمادگی کامل دارد ولی نسبت به خوردگی فولاد کمتر آسیب میبیند.
به طور کلی فرایند تخریب بتنهایی که در مجاورت آب دریاها هستند، ناشی از چندین عامل فیزیکی و شیمیایی است. همانند مجموعه عوامل محیطی از قبیل دما و رطوبت نسبی بالا وجود عناصر شیمیایی خورنده و حمله سولفاتها و کلریدها.
- در محیطهای دریایی تبخیر آب باعث میشود که لایههایی از نمک بر روی سطوح جزر و مد باقی بماند. نمک باقیمانده پس از سالها تبخیر متوالی در سطوح قابل توجهی افزایش مییابد. در ضمن در طول سال که رطوبت نسبی هوا از 5 تا 90 درصد متغیر است و تحت تأثیر وزش باد که حاوی یون کلر است، اثر خوردگی تشدید میگردد.
- در کشور ما نیز مهمترین بنادر در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفتهاند که به علت شرایط نامساعد در این منطقه، وسعت تخریب سازههای بتنی قابل ملاحظه بوده و تعمیر آنها بسیار پر خرج میباشد و در صورتی که با مواد مناسب و با استفاده از روشهای صحیح انجام نشود این خرابیها مجدداً در زمانهای کوتاهی ظاهر میشوند. نتایج تحقیقات به عمل آمده نشان داده است که میزان یونهای موجود در آب خلیج فارس نسبت به دریاهای مدیترانه، شمال، آتلانتیک و بالتیک بیشتر است زیرا به دلیل ماهیت نیمه بسته خلیج فارس که تنها دروازه خروجی آن تنگه هرمز است و همچنین به دلیل جزر و مد بسیار محدود، آبهای خلیج فارس و دریای عمان تبادل خیلی کمی دارند. همچنین در سواحل خلیج فارس آبهای زیرزمینی شدیداً آلوده به عناصر مخرب و خورندهای چون یون کلرید و سولفات هستند که این آلودگی از طریق آب یا مصالح مصرفی در ساخت بتن به آن وارد میشود.
این در حالی است که گسترش فعالیتهای عمرانی در نوار ساحلی جنوب و سرمایهگذاریهای کلانی که در این زمینه به منظور ایجاد قطبهای صنعتی و مناطق آزاد و ترانزیت کالا صورت میگیرد توجه به مقوله کیفیت سازههای بتنی و بتن مصرفی را بیش از پیش روشن میکند.
در اینجا به منظور نشان دادن اهمیت توجه به ساخت و اجرای متناسب بتن در حاشیه خلیج فارس و دریای عمان تصاویری از خرابی سازههای بتنی در این مناطق آورده میشود.