- عقیده بر این است که این مسجد در قرن اول هجری در زمان حکومت عبدالله ابن عمر و بر روی خرابه های آتشکده بنا گردیده است.ولی این بنا چندان عظمتی نداشته است و به دفعات، اشخاص عدیده بر بنای اول آن افزوده اند. مثلا گنبد غربی و شبستان شمالی را با منار، خواجه ابوسعید سمنانی و خواجه نظام الدین در عهد سلطنت سنجر سلجوقی ساختند.
- شبستان شرقی مسجد به همت کیقباد بن ملک شرف الدین سمنانی وزیر امیر تیمور گورکانی ساخته شده است. این شبستان بوسیله هشتی کوچک با طاق گنبدی کم خیز مزین به تزئینات معقلی بسیار زیبا به بازار حضرت راه می یابد.در گوشه شمالی این شبستان منار سلجوقی به ارتفاع 20/31 متر واقع است. شبستان جنوبی مشتمل بر 16 ستون مدور در وسط و 5/8 ستون در طرف دیوار شرقی می باشد که پایه های 27 طاق شبستان را تشکیل می دهد.این شبستان در زمان ارغون خان ایلخانی و به وسیله وزیرش شیخ علاءالدوله سمنانی احداث گردیده (همزمان با بازار علاءالدوله و تکیه پهنه) و در عهد سلطنت فتحعلی شاه قاجار توسط ذوالفقار خان سمنانی به تعمیر آن اقدام گردید.
-ایوان آجری رفیع و بلند مسجد جامع سمنان به ارتفاع بیش از بیست و یک متر در قسمت غرب صحن قرار دارد که در زمان سلطنت شاهرخ تیموری و بوسیله وزیرش خواجه شمس الدین علی بالیچه سمنانی و با استفاده از مال خالص وی در سال 828 هجری قمری ساخته شده است.در قسمت فوقانی ایوان و بر سه بدنه آن کتیبه ای از کاشی وجود دارد که از ضلع شمالی ایوان شروع شده و پس از گذشتن از ظلع غربی تا انتهای جنوبی ادامه می یابد که زمان ساخت و نام بانی مسجد در آن ذکر شده است.