عصارخانه

-عصارخانه در شهرهای قدیم ایران به آسیاب های مخصوصی اطلاق می‌شد که از آنها برای خرد کردن مواردی چون سنگ و زردچوبه و فلفل و امثالهم استفاده می‌شد یا مواد نباتی و روغنی، مثل کرچک و غوره و غیره را به داخل آن می‌ریختند تا روغن یا آب آنها گرفته شود.

-عصارخانه عبارت از محوطه‌ای بود که در وسط آن دو قطعه سنگ گرد بر روی هم قرار داشت و این دو قطعه سنگ از یک طرف با اهرمی به یک رأس چهارپا، مثل الاغ یا شتر یا قاطر یا اسب متصل بود. با حرکت کردن حیوان، که به صورت دورانی صورت می‌گرفت، سنگ روئی آسیاب به حرکت درمی آمد و با گردش این سنگ، آنچه از موادی که به وسط سنگ مزبور ریخته می‌شد، نرم می‌گردید. در قسمت بالای سنگ متحرک جایگاهی بود که مواد خردشونده را داخل آن می‌ریختند تا از داخل سوراخ به زیر سنگ رفته و خُرد گردد.

-روغنگر خانه یا عصارخانه ساختمان ویژه‌ای که پیشینیان در آن از دانه‌های گیاهان روغنی، روغن می‌گرفتند و دارای آسمانه‌ای بلند و دستگاههای گوناگون، و نیز دارای آسیابی بود که با نیروی چهارپایان می‌گشت. پیچیدگی سازوکار (مکانیسم) و ساختمان بزرگ آن چشمگیری بود. امروزه تنها چند تای آن بر جای مانده است.

• عصارخانه ی شاهی :

-عصارخانه ی شاهی در سال 1021 همزمان با احداث بازار بزرگ قیصریه در زمان شاه عباس اول صفوی احداث گردید . محل اول ورودی اصلی عصاری معروف به تیر خانه به خاطر وجود تیر های چوبی و قسمت دوم معروف به شتر خوان است که در حال حاضر تخریب گردیده است.طبقه ی بالا معروف به گرمخانه است و مربوط به قسمت سوم عصارخانه است. و ...

-بخش های ساختمان عصار خانه عبارت اند از :

• باغچه یا باربند
• شترخان
• انبار
• فضای تیرخانه
• فضای دوله و آسیاب

-کیفیت ساختمان عصار خانه :

عصار خانه در شکل کلی، عبارت است از بنایی دو طبقه که در آن پایه ها عموماً با استفاده از شفته ی آهکی و سنگ و دیوارها و سقفها بیشتر با خشت وگاه با آجرساخته شده است. طبقه ی بالای عصار خانه که قسمت ورودی آن را نیز تشکیل می دهد، شامل انبار های بزرگ خمره ها و مجموعه ای ازظروف است که روی برخی از این ظروف لعابهای فیروزه ای وزمردین لاجوردین دیده میشود.

-دستگاهی به نام گرمخانه نیز در این طبقه احداث کرده اند که به منظور بو دادن دانه های روغنی مورد استفاده قرار می گیرد. طبقه ی زیرین عصارخانه به دستگاه روغن گیری اختصاص دارد که مشتمل است بر سنگهای آسیای کاشفه وآسیای گندم خرد کنی و  ارده مالی ، که بنایی است کلا ً مدور از سنگ و آجر با ارتفاع تقریبی یک متر . روی این بنا دو سنگ بزرگ مدور قرار دارد.

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.