بررسی جامع گنبد سلطانیه

-بناي گنبد سلطانيه در سال 702 ه (به روايتي) بر اساس طرح آرامگاه غازان‏خان كه آن نيز از بناي آرامگاه سلطان سنجر در مرو الهام گرفته، ساخته شده بود؛ با اين تفاوت كه پلان آرامگاه سلطان سنجر مربع و پلان گنبد سلطانيه هشت ضلعي است.

-اگر چه تا حدّ زيادي معماري آرامگاه سلطان سنجر در بناي سلطانيه تأثير گذاشته بود، ليكن موارد ابتكاري در بناي اخير به‎حدّي است كه آنرا به صورت يكي از شاهكارهاي هنر و معماري ايران درآورده است كه بعدها نمونه و الگوئي براي احداث تعداد زيادي از ابنيه اين دوره شد. همچنين معماري گنبد سلطانيه را احتمالاً شخصي به نام « سيّد علي شاه » انجام داده است.

-گنبد سلطانيه در دورة برپايي مرتفع ترين بناي جهان بوده و هم‎اكنون نيز يكي از عظيم‎ترين بناهاي تاريخي جهان به‎شمار مي‎رود. گنبد این بنا سومین گنبد بزرگ جهان بعد از گنبد کلیسای سانتا ماریا دل فیوره، و گنبد مسجد ایاصوفیه است و البته از نظر ارتفاع گنبد کاووس بلندتر از گنبد سلطانیه است.

- گنبد عظیم سلطانیه به صورت یک هشت ضلعی بنا شده که گنبد آن به صورت نیم‌کره‌ای به ارتفاع 54 و قطر 25 متر روی این هشت ضلعی قرار گرفته‌است. گنبد به دلیل استفاده از کاشی‌های آبی رنگ، به مانند نگینی فیروزه‌ای درآمده‌است.  هر کدام از اضلاع این هشت ضلعی را مناره‌ای به اتمام می‌رساند. در وصف این مناره‌ها بسیار گفته‌ شده‌است. برخی معتقدند که این مناره‌ها برای پخش اذان در تمام سمت‌های گنبد است و برخی دیگر می‌گویند این‌ مناره‌ها، فدایی هستند و به محض وقوع زلزله فرو می‌ریزند تا بنا آسیب نبیند.

-اين بنا از سه فضاي گنبدخانه، تربت‎خانه و سردابه تشكيل شده و از نظر حجمي و تركيب فضاها، اين بنا با معماري هيچكدام از مقابر اسلامي ايران مطابقت ندارد .

-ورودي اصلي آرامگاه اولجايتو در ايوان‏هاي شمال شرقي و شمال غربي تعبيه شده و كاربرد ايوانهاي شمالي، شرقي و غربي پنجره مي‏باشند.

-گنبد اين آرامگاه داراي ويژگي دوپوشه بودن از نوع گنبدهاي شبدري با مقطع تخم‌مرغي شكل است و گنبدي بلند و كشيده و داراي قوس بسيار تند است.. گنبد در مقطع بر جرزهاي پيش‌آمده قرار دارد كه همان سكنج ناميده مي‌شود و فضاي هشت ضلعي را به دايره مبدل مي‌سازد.

-دومين فضاي مورد بحث آرامگاه اولجايتو، فضاي موسوم به تربت‏خانه مي‏باشد. ‌اين فضا به شكل مستطيل با طول ضلع 60/17 متر و عرض 8/7 متر و با ارتفاع 16 متر، محرابِ مجموعه را در جرز جنوبي خود جاي داده است. پوشش سقفِ تربت‏خانه از سه واحد طاق و تويزه ساخته شده است.

-سردابه سومين فضايي است كه با تركيب فضاهاي مذكور معني پيدا مي‏كند. اين فضا محل قبر اصلي مي‏باشد. ورودي سردابه, در ايوان جنوبي تربت‏خانه قرار دارد و با تعبية 9 پله به پهناي 250 سانتيمتر به محل سردابه مي‏رسد. در وسط اين فضا محل قبر و در طرفين آن دو فضاي كوچك جهت استقرار نگهبانان جهت جلوگيري از ورود ارواح خبيثه تعبيه شده است.

در این پاورپوینت به صورت جامع و کامل تاریخچه و معماری گنبد سلطانیه مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است که برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.