معنا و محتوا در معماری ( 105 اسلاید )

محتوا  : محتوا ، موضوع ، معنا و مفهومی است که در یک اثر نهفته است . محتوا در یک اثر هنری دارای خصلتی دوگانه است ، عینی و ذهنی .  به عبارت دیگر محتوا می تواند شامل اموری واقعی و دنیایی و اموری مجازی، تخیلی و ماورای دنیا و اعتقادی باشد ، لذا می توان مراتب و درجات مختلفی را برای معانی یک اثر برشمرد ، از بیان معانی و مفاهیم پیش پا افتاده و روزمره تا معانی و مفاهیم آسمانی را در هر اثری گنجاند و از طرف دیگر ، هر اثری را می توان واجد معنا و محتوا دانست ، خواه آن محتوا برگرفته از امیال ، آرزوها و خواسته های دنیایی آدمی باشد و خواه آن محتوا برآمده از عمق وجود آدم و عالم و از ماوراء عالم باشد .

صورت یا فرم : قانونمندی رابطه بین فرم و محتوا در اشیاء ، پدیده ها و فرآیندهای دنیای واقعی را نشان می دهد ، که فرم ، ساختار ، چگونگی و نحوه رشد محتوا و تجسد و بیان آن است . در تقسیمات معمارانه ، این پدیده را دارای سه جنبه می دانند : ظاهر و صورت ، عملکرد ، معنا .

-از طرف دیگر اگر بخواهیم طبقه بندی فوق را با طبقه بندی دوگانه فرم و محتوا ، تطبیق دهیم ، می بایست در عالم محتوا به عملکرد و معنا بسنده نموده و ظاهر اثر را فرم و صورت آن بدانیم .  اگر عملکرد را فایده و کاربری اثر انسان بدانیم ، می بایست ارزش ، مفهوم و پیام را معنای آن اثر بدانیم .

-واقعیت بخشیدن به عوالم حسی و عقلی هنرمند ، وظیفه فرم است ،  علاوه بر آن ، فرم در صدد انتقال محتوای اثر هنری به دیگران است . لذا می توان فرم را برآیند تعامل دو نیروی محتوا و خواص مواد به کار رفته در اثر هنری دانست . بنابراین رابطه فرم و محتوا در یک اثر هنری را می توان در وجود وحدت قابل درک میان فرم و محتوا دانست .

-وحدت فرم زمانی تضمین می شود که عناصر آن به صورتی قانونمند با یکدیگر ترکیب شده باشد .

-مسئله فرم و محتوا در بحث های تئوری معماری از جایگاه ویژه ای برخوردار است . بر خلاف دریدا که قائل به خلع هنر از مفهوم است و نتیجه آن شالوده شکنی (Deconstruction) می باشد ، هیدگر معتقد است که اثر هنری باید زاده شود و از همین روزمرگی و جهان ملموس تولید گردد .

-هدف والای هنر درون گرای ایران زمین که درون را دل می پندارد ، و رسیدن به آن جز با پیمودن سلسله مراتب میسر نیست ، وصل به حقیقت و یگانگی با جهان هستی است و هرگز مراد از این درون گرایی انزوا و تمرکز ذهن آن گونه که در هنر خاور دور مشاهده می گردد نبوده است .

-در هنر معماری ایران با وجود پلان های معین ، همواره پیچیدگی درونی وجود داشته است که ناشی از پیچیدگی طرح معماری در تشکیل الگوی ذهنی نزد مخاطب است و نه پیچیدگی فیزیکی  ، چرا که هنرمند معمار اثر خود را چون غزلی که برای مخاطب سروده می شود آفریده است نه یک بنای مجسمه وار که بی توجه به مردم ساخته می شود . اما امروزه اکثراً پیچیدگی را با پیچ در پیچ بودن اشتباه می گیرند و فکر می کنند اگر طرح خود را شبیه یک مارپیچ یا فضایی سر در گم یا بدتر از آن صرفا با نمایی غلط انداز ارایه کنند به پیچیدگی دست یافته اند .

-مکان در نگرش هنرمند ایرانی به معنای جایی بوده است که در آن هستن و شدن ، هم قرار و هم پویایی به وقوع می پیوندد . از این سمبل ها و نمادهای ایرانی ( که ریشه نماد پردازی جهانی هستند )  طرح پیچیدگی جزییات ، سیالیت ، وحدت در کثرت ، تداعی بهشت ، شفافیت ، نورگیری طبیعی ، ایجاد ارتباط بصری بین بخش های مختلف بنا ، منظرسازی ، نورها و رنگ های درخشان ، طرح های متضاد و پیچیده ، مقرنس ها و کاسه سازی ها ، همه و همه تمهیدات حساب شده ای هستند که کمابیش در انواع بناهای ایرانی پیش و پس از اسلام دیده می شوند و هدف آن ها نگه داشتن مخاطب در فضای تعریف شده و جلوگیری از گریز ذهن او به اندیشه های دیگر است چرا که هر چه هست در این لحظه ، در همین جاست !

-روح فضای درونی ایرانی باشیدن در اینجا و اکنون است و ابزار آن ، درون گرایی ، سلسله مراتب فضای باز / نیمه باز / بسته ، احترام و توجه ویژه به عناصر هوا ، خاک ، آب و نور و گیاهان ، به کار بستن سمبل ها و نشانه های بی شمار ایرانی ، رنگ های درخشان بر خلاف رنگ های چرکین معماری امروز ، نورگیری های متمرکز طبیعی و نورهای سطحی و رنگین ، دست بافت – گرمایش طبیعی و ... است

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت  105 اسلایدی قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.