-در معماری، مقصود از تقارن، هندسه یک ساختمان میباشد؛ یعنی ساختمانی مشابه به ساختمانی دیگر در طرف دیگر محور ساخته می شود. رعایت تقارن در معماری باعث می شود که محیط منظم تری به وجود آید و همین نظم باعث می گردد تا در نظر بیننده به نوعی یک نظم فکری شکل گیرد
-تقارن در معماری بخاطر خاصیت ویژه خود که به نوعی الگو گرفته از پدیده های طبیعی است جای بحثی برای منتقد نمی گذارد ، به دیگر معنی اگر در این معماری (معماری متقارن ) معماری خالی از هر ارزش معمارانه دیگر باشد و به اصطلاح یک معماری تک بنیانی باشد که بر اساس تقارن شکل گرفته ، هندسه و ترکیب بندی متقارن آن اثر ، امری بدیهی و بدون دلیل نمایان می کند و مورد قبول قرار می گیرد و نیازی به ارائه دلایل و توجیهات برای این ترکیب نداریم.
-تقارن شامل بر هم قرار گيري يك به يك اجزاي يك بنا يا مجموعه در دو طرف خط تقارن محوري بنا يا مجموعه است. واژة تقارن بدون در نظر گرفتن مجردات ديگر از قبيل تعادل و توازن و همچنين بدون وجود تناسب در معماري به معناي كامل خود نمي رسد و قابليت نقد و بررسي واقعي را پيدا نمي كند ؛ چنانچه توازن با ريتم و تواتر همراه و توأم است ، تناسب نيز تابع مقياس است .
-تقارن به سه قسمت تقسیم میشود: تقارن انعکاسی، تقارن چرخشی، تقارن انتقالی
استفاده از تقارن در معماري ، داراي دو مبناي نظري با ماهيتي متفاوت است :
- تقارن به مثابه اصلي زيبا شناختي
- تقارن به عنوان اصلي در ساخت و ساز
-یکی از گرایش های مهم در معماری اسلامی تقارن است. بسیاری از الگوها مانند چهار ایوانی چهار صفه هشتی و... بر مبنای تقارن ساخته شده اند. تقارن نیز مانند بسیاری از جنبه های معماری ایران از قدیمی ترین انتظام های فضایی شناخته شده توسط بشر است و ریشه ان به شناخت ابتدایی بشر از اندام خویش و سایر پدیده های طبیعی باز می گردد. برخی از اندیشمندان تقارن را لازمه استواری و قوام در یک فرهنگ می داند. برخی تقارن را در سه حوزه ( تقارن در سطح پلان ، تقارن درحجم و تقارن در نما ) از هم تفکیک می کند. تقارن سطحی می تواند یک محوری (دو طرفه) و یا (دو محوری) و یا (چهارطرفه) و یا (چهار محوری) (هشت محوری) باشد. مقصود از تقارن حجمی در معماری اسلامی بیشتر تقارن فضای داخلی است ، اما مسئله تقارن کالبدی در این معماری بیشتر از طریق نماسازی دنبال می شود.
-تعادل متقارن: ساده ترین راه بدست آوردن تعادل استفاده از تقارن است.در تعادل متقارن همۀ عناصر نسبت به محورهای افقی و عمودی وحتی مورب سنجیده میشوند. درک بصری طرحهای پیچیده با تزئینات زیاد دشوار است،اما تقارن از دشواری آن میکاهد
-تعادل نامتقارن:عناصر بر اساس وزن،ارزش و یا انرژی بصری آن متعادل میشوند.اغلب هنرمندان در آفرینش آثار بصری خود از تعادل غیر قرینه بهره می گیرند زیرا عدم تقارن دارای تحرک،تنوع،هیجان و جذابیت بصری بیشتری است.
-در دوره ویکتوریا معماران عامدانه شروع به ساختن بناهای نامتقارن کردند تا جایی که در دهه 1920 عدم تقارن به ویژگی بارز معماری مدرنیستی تبدیل شد. اما در این ساختمان ها هم عدم تقارن فقط در معماری اصلی رعایت شده بود، و صدها تقارن جزئی تر کماکان در آنها دیده می شد.
-در یک ترکیب معماری به دو طریق می توان از تقارن برای سازندهی فرم ها و فضا ها استفاده نمود:
- سازماندهی کل بنا می تواند قرینه باشد.
- وضعیت تقارن می تواند فقط برای قسمتی از بنا وجود داشته باشد و شکل منظم فرم ها و فضاهای اطراف خود را سازمان دهد.
-گاه تقارن در معماری را می توان در یک تک بنا دید که هر یک از این تک بناهای متقارن عناصری هستند که خود مجموعه ای نا متقارن را تشکیل می دهند ، بازار اصفهان در ایران از نمونه های بارزاست.
-تقارن در بدنه فضاهای شهری عبارت است از ترتیب و آرایش عناصر و اجزاء همانند در دو سوی یک محور. تقارن در معماری و فضای شهر ایرانی همواره قرین وحدت و با عناصر پر قدرت مرکزی به صورت طاق نما یا ورودی همراه بوده است.
در این مجموعه سه پاورپوینت با موضوع " تقارن در معماری " قرار گرفته است که برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت ها قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.