خلاصه طرح شهر بوشهر

شبه جزیره بوشهر  در ساحل شمالی خلیج فارس با ابعاد تقریبی 20 کیلومتری در 8 کیلومتر استقرار یافته است .

بخش شمالی و غربی آن  محدود به دریا ، بخش شرقی آن در نیمه شمالی محدود به خور پودر و سلطانی و نیمه جنوبی آن محدود به اراضی پست و آبگیر وبخش جنوبی نیز به دریا منتهی می گردد.

به استثنای پهنه مربوط به دماغه شمالی و حوزه میانی تا جنوبی پهنه کوچکی از اراضی  مرکزی،شبه جزیره بوشهر جزو اراضی پست محسوب می شود و شیب عمومی آن کمتر از 2 در صد است .

بر اساس مطالعاتی که به منظور پهنه بندی خطر نسبی زلزله  صورت  گرفته است  ، محدوده شبه جزیره و حریم 5 تا 10 کیلومتری نیروگاه اتمی جزو محدوده با خطر نسبتاً پایین طبقه بندی شده است .

عرض جغرافیای و مجاورت با بستر های آبی ، مهم ترین عوامل اقلیمی موثر بر اب و هوای شبه جزیره  بوشهر و نواحی ساحلی خلیج فارس می باشد . منطقه مورد مطالعه در عرض پایین 28 درجه شمالی استقرار  و این امر بر زاویه تابش خورشید و رزیم دمایی هوا به شدت تاثیر می گذارد؛به طوری که محدوده را در قلمرو گرمترین مناطق حرارتی ایران قرار می دهد.

محدوده مورد مطالعه دارای رژیم بارندگی مدیترانه ای می باشد و به طور معمول در مهر ماه بارندگی منظم ان آغاز و روند افزایشی آن تا دی ماه ادامه دارد . پس از ان مقدار بارندگی  ماهانه کاسته شده و بالاخره  در اردیبهشت ماه روند  نسبتا منظم بارندگی در این محدوده خاتمه می یابد  . حدود 60 درصد از بارندگی سال  (134 میلیمتر ) در ماه های دی و  آذر صورت میگیرد. در مقابل ماه های تیر ومرداد و شهریور کم باران ترین ما ه های سال هستند .

خاکهای شبه جزیره بوشهر و نواحی مجاور شامل خاکهای شور وقلیانی است . قسمت میانی شبه جزیره نیز پوشیده از خاکهای آبرفتی است  که در برخی نواحی دارای رخنمون های سنگی است . وجود تشکیلات زمین شناسی نامناسب  ، کیفیت نامطلوب آبهای سطحی و زیر زمینی  در بسیاری از مناطق، مجاورت سطحی وسیع از محدوده مورد نظر با دریا  ، توپوگرافی محدود در نواحی ساحلی به خصوص محدوده های مجاور  با شهر بوشهر مهمترین مشخصه های این پهنه می باشد.

شبه جزیره بوشهر بطور متوسط در ارتفاع بالاتر از سطح دریا گرفته است در مقابل پهنه های همجوار ان در بخش شرقی را اراضی پست و آبگیر تشکیل می دهد . توسعه در بخش های پست با توجه به بالابودن سطح آبهای زیر زمینی و نفوذ آلاینده ها به آن و در نتیجه گسترش آن دارای محدودیت است . همچنین  در بخش های غربی دریا و نیز در قسمتی از بخش شرقی آبراهه جریان دارد که توسعه کنترل نشده  عوامل آلاینده می تواند آسیب های قابل توجهی به عرصه زندگی آبزیان دریایی وارد آورد.

با توجه به شرایط ویژگی های اقلیمی و همچنین موقعیت جغرافیایی شهر بوشهر می توان چنین استنباط کرد که مجموعه این شرایط وبعضأ محدودیتهای عمده ای را برای محیط زیست انسانی به وجود می آورند این محدودیت ها موجب بهم خوردن شرایط آسایش در فضا های بیرونی و داخلی  می گردد.

به طور کلی در محدوده شهرستان بوشهر بهره برداری از چوب جنگل به منظور تهیه هیزم و سوخت و یا فروش و استفاده به انحاء گوناگون است. علاوه بر این محوده فشار بسیار زیادی بر روی مراتع اعمال می شود و چرای بیش از حد دام از ظرفیت جنگلها،موجب اعمال محدودیت های اساسی بر این منابع گردیده است. استفاده بیش از حد از میزان رویش مناطق درختی و درختچه به شدت در اکوسیستم محدوده مورد مطالعه تاثیر گذاشته و این امر به تناوب موجبات تغییرات و تحولات منفی ناخوشایندی را باعث گردیده است.

بافت قدیم شخر بوشهر  که در شمال شهر و دماغه شبه جزیره قرار گرفته همچون دیگر بافت های قدیمی کشور از بافتی ارگانیک  و نامنظم برخوردار بوده و اتصال آن به ساختار کلی شهر از طریق محور انقلاب و میدان انقلاب صورت میگیرد . علاوه بر محور یاد شده که مهم ترین  محور ساختاری بافت قدیم  محسوب می شود  محور ساحلی نیز از پیرامون بافت قدیم عبور می نماید از دیگر عوامل اتصال ساختار بافت قدیم به مناطق جنوبی شهر می باشد .امتداد  و اتصال  ساختار بافت قدیم به مناطق جنوبی شهر می باشد . امتداد و اتصال فضائی و فعالیتی این بخش به سایر نقاط شهر غالباً  از طریق محور های یاد شده تامین می شود .

محدوده بافت بلافصل شامل پهنه ما بین خیابان لیان ( در شمال ) و منطقه پادگانهای نظامی (در جنوب)  می باشد . این بخش که عمدتاً  تحت تاثیر طرح  جامع شهر بوشهر در سال 1364 و متعاقب ان طرح تفضیلی شهر بوشهر شکل گرفته از ساختاری قابل درک برخوردار  است . مهم ترین محور ساختاری در این بخش خیابان امام خمینی می باشد  که در راسنای شمال – جنوب واقع شده  و ارتباط پهنه شمالی ( بافت قدیم و بازار ) را به پهنه های مسکونی و خدماتی چنوب تامین می کند.

در بخش سیما و کالبد به بررسی معماریو سازه ابنیه بوشهر و انعکاس آن  در سیمای کلی شهر  پرداخته شده است . این مطالات در کنار مطالعات بخش ای ساختار و ادراک محیطی، کیفیت کلی فضای شهری بوشهر را نمودار می سازد.

از منظر کلی شهر بوشهر به لحاظ کیفیت کالبدی و سازه ای ابنیه موجود دران در سه پهنه عمده  قابل بررسی است . پهنه بافت قدیم ، پهنه اصلی شهر بوشهر و پهنه ساخت سازه های پراکنده و غیر رسمی.

در مقایسه با بافت قدیمی پهنه اصلی شهر بوشهر   که در جنوب خیابان لیان قرار گرفته بلحاظ سازه ای از کیفیتی مناسبتر برخوردار است .

مهمترین چالش قابل ذکر در این پهنه عدم رعایت هویت معماری بومی و گسیخته شدن ابنیه دید از سبک و سیاق گذشته خود می باشد  که عامل اصلی تشخیص  معماری بوشهر  در طول سالیت بوده است .

در این بین شمار محدود از ابنیه غالباً غیر مسکونی با اهتمام به هویت سابق ساخته شده اند که از جمله می توان به ساختمان جدید استانداردی اشاره کرد . این قبیل اقدامات در صورتی که با سیاست ها و ضوابط موثر همراه باشد ، دراز مدت تاثیر بسزایی در بهبود کیفیارمعماری ابنیه و در نهایت کیفیت سیمای شهری خواهد داشت .