بررسی جامع روستای ابیانه ( 258 اسلاید !!! ) همراه با 7 فایل کمکی

در این پاورپوینت بسیار بسیار کامل ، تمام ویژگی های روستای ابیانه در چهار بخش مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد .

بخش اول : معرفی روستای ابیانه  ( 68 اسلاید )

در این بخش با ویژگی های کلی روستای ابیانه از قبیل موقعیت جغرافیایی ، قدمت ، تاریخچه ، اقلیم ، بافت روستا ، پوشش اهالی و ... آشنا می شویم .

• برخی از توضیحات ارائه شده در این بخش :

در ۴۰ كيلومتری شمال غربی نطنز از استان اصفهان در دامنه كوه كركس  ، روستایی بس كهن واقع است به نام ابيانه. اين روستا را به اعتبار آثار و بناهای تاريخی پرتنوعش بايد از زمره استثنایی ‏ترين روستاهای ايران به شمار آورد. شكوه معماری بومی و سرشار از زيبايی اين روستا، آن را در شمار نمونه‏ های  كم نظير ديدنی‏های جهان درآورده است.

موقعیت‌ خاص‌ جغرافیایی‌، بافت‌ ساختمان‌ خانه‌ها با رنگ‌ اخرایی‌، ریزه‌کاری‌های‌ هنرمندانه‌ در و پنجره‌های‌ چوبی‌ خانه‌ها، مردمی‌ گشاده‌رو، لباس‌ محلی‌ زنان‌ و مردان‌ روستا و بناهای‌ متعدد تاریخی‌ دست‌ به‌ دست‌ هم‌ داده‌اند تا چشم‌ هر بیننده‌ تازه ‌واردی‌ را شیفته‌ این‌ آثار کنند.

مردم محلی ابیانه در قدیم به این منطقه ویونا می گفتند که وی در زبان آن ها به معنای بید و ویانه به معنای بیدستان است. علت نام گذاری این روستا این بوده که این روستا در سابق بیدستان بوده و در طول زمان، ویونا به اویانه و سپس به ابیانه تغییر یافته است .

آثار و بناهای تاریخی که در ابیانه وجود دارد مربوط به دوره‌های ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار است. این آثار نشان‌دهنده قدمت تاریخی این زیست‌گاه انسانی است . تاريخ مندرج بر روی درب های قديمی و فرم بناهای تاريخی و ساير شواهد موجود،  قدمت ابيانه را بيش از هزار سال نشان مي دهد.

اقلیم دره ابیانه ترکیبی از آب و هوای مدیترانه ای است.

آب‌ و هوای‌ روستا ییلاقی‌ و زمستان‌ آن‌ طولانی‌ است‌، البته‌ هوا در سراسر سال‌ لطافت‌ خاصی‌ دارد. سرسبزی‌ و طراوت‌ درختان‌ اطراف‌ روستا بخصوص‌ در سال‌های‌ فراوانی‌ آب‌ در تمام‌ بهار و تابستان‌ به‌ این‌ روستای‌ تاریخی‌ جلوه‌یی‌ خاص‌ می‌بخشد.

نمای خارجی ديوارهای خانه‏ های ابيانه با خاك سرخی كه معدن آن در مجاورت روستاست پوشيده شده است.

ساختمان های کهن روستا با پوششی از "خاک سرخ رنگ" در شیب یکنواخت دامنه خاکستری کوه، چون شعله های رقصنده آتش بر دل خاکستر دیده می شود.

بافت روستا نسبتا متراكم و ابنيه متصل به هم می باشد .معابر اصلي در امتداد خط تراز زمين و معابر فرعي در راستاي شيب زمين قرار دارد .

موقعيت و استقرار بافت روستا به شکل خطی است و در امتداد نهرِ اصلیِ منشعب از چشمه قرار دارد.  باغ ها و کشتزارهای جنوب اين نهر با استفاده از شيب زمين، براحتی مي توانستند از آب های سطحی بهره مند شوند.

موقعیت‌ طبیعی‌ روستای ابیانه به‌ شکل‌ یک‌ بشقاب‌ گود بیضی‌شکل‌ است‌ که‌ اطراف‌ آن‌ را رشته‌ کوه‌های‌ دیواره‌ ماننده‌ احاطه‌ کرده‌اند.

 شکل طبيعی منطقه ای که روستای ابيانه در آن قرار گرفته به گونه ايست که اجازه هر فرم ساخت و ساز را نمي دهد.  اکثر بناها به دليل اينکه در دامنة صخره ای تپه واقع شده اند، فاقد حياط هستند.

بافت ساختاری خانه های روستای ابیانه ، تابع وسعت و کف دره و " حلزونی شکل " مربوط به سه دوره سلجوقیه ، صفویه ، قاجاریه می باشد . حرکت تند و شیب دار کوه ، خانه و باغ را از شمال به جنوب و بالعکس به هم مرتبط می کند.

لباس اهالی ابیانه منحصر به فرد است. لباس سنتی آنها، هنوز هم میان آنها رواج دارد و در حفظ آن تاکید و تعصب از خود نشان می‏دهند .

روستای تاریخی ابیانه به دلیل ویژگی‌های منحصر به فرد معماری و بافت ارزشمند و کهن آن در تاریخ 30/5/1354 در فهرست آثار ملی کشور با شمارة 1089 به ثبت رسیده است .

دارایی اصلی روستا در واقع بافت و خانه های تاریخی و حفظ اصالت های فرهنگی و فولکوریک شامل پوشاک ، گویش و آیین ها و بازی های بومی محلی می باشد.

بخش دوم : معرفی مکان های مختلف روستای ابیانه  ( 82 اسلاید )

در این بخش 14 مکان معروف و شاخص در روستای ابیانه معرفی و بررسی می شود :

1-  آتشکده ابیانه

2- مساجد تاریخی ابیانه

3- زیارتگاه های ابیانه

4- خانقاه  ابیانه

5- اب انبار  ابیانه

6- مدرسه ابیانه

7- موزه مردم شناسی ابیانه

8- قلعه های ابیانه

9- انبار ها ( کنده )

10- طویله

11- قبرستان قدیمی ابیانه

12- حسینیه ها

13-آسیاب ها

14- کاروان‌سراها و اشترخانه ها

بخش سوم : بررسی معماری اقلیمی و بومی ابیانه ( 64 اسلاید )

در این بخش توضیحاتی پیرامون معماری اقلیمی و بومی ابیانه ارائه شده و تاثیر اقلیم بر فرم بنا در منطقه مورد تحلیل قرار می گیرد :

• پلکانی بودن روستای ابیانه :

خانه‌های ابیانه از رنگ‌ سرخ‌ منحصر به‌ این‌ محل‌ و با اسلوب‌ ساختمانی‌ خاص‌ در سطحی‌ محدود به‌ صورت‌ پلکانی‌ و مسلط‌ بر یکدیگر بنا شده‌اند.

اين خانه‏ ها تماماً بر روی دامنه پرشيبی در شمال رودخانه برزرود بنا شده است ، به صورتی كه پشت بام مسطح خانه‏ های پايين دست، حياط خانه‏ های بالادست را به وجود آورده است و هيچ ديواری هم آنها را محصور نمی‏سازد.

عوامل مرتبط با نحوة‌ استقرار روستا بر روی‌ شیب‌  :

• ایجاد نوعی‌ حفاظ‌ در برابر اشرار و تأمین‌ امنیت‌.
• قرار نگرفتن‌ در جهت‌ وزش‌ بادهای‌ شدید.
• صرفه‌جویی‌ در زمین‌های‌ حاصل خیز و محدود خود و تلف‌ نکردن‌ آن‌ برای‌ احداث‌ ساختمان‌های‌ مسکونی‌
• استفاده‌ از منظرة‌ سرسبز دره‌ و اِشراف‌ بر باغ‌ها و زمین‌های‌ حاصلخیز خود.
• استفاده‌ از نور آفتاب‌؛ اصولاً جهت‌ کلی‌ خانه‌های‌ ابیانه‌ رو به‌ آفتاب‌ هستند.
• احتراز از خطر وجود سیلاب‌.
• کمک‌ گرفتن‌ از بستر طبیعی‌ کوه‌ برای‌ داشتن‌ پی‌های‌ محکم‌.

موارد زیر از جمله راه حل هاي اقلیمی است که به معماری اين روستا هويتی ويژه مي بخشد :

• استفاده از ديوارهای بيرونی با مصالح خشتی به ضخامت زياد
• اندود کاهگل ديوارها و بام
• استفاده از مصالح رسی
• سقف های چوبی و استفاده از گياه چزه به عنوان عايق رطوبتی و حرارتی بر روی آن
• چند عملکرده بودن فضاهای داخلی ، مانند فضاهای زمستان نشين و تابستان نشين
• همچنين استفاده از روزنه های کوچک جهت نورگيری

تاثیر اقلیم بر فرم بنا در ابیانه :

• دیوار های قطور
• سقف های مسطح
• اتاق ها با سقف های کوتاه
• جهت بناها

مصالح مورد استفاده :

گروه اول :  مصالحی مانند سنگ و خشت که بيشتر به عنوان عناصر سازه ای عمودی در ديوارها ، جرزها و غيره استفاده مي شود  در ساخت پی بناها ، سنگ های طبيعی کوه و يا بستر صخره ای مورد استفاده قرار مي گيرد.

گروه دوم :  انواع چوب که به عنوان عنصر کششی در سقف ها و سردر بازشوها و موارد مشابه مورد استفاده قرار مي گيرد. چوب های مورد نياز را از درختان کبوده، تبريزی، چنار، صنوبر، شاخ و برگ بيد، نی و مانند آنها به دست مي آورند.

• با بررسی تاريخی بناهای موجود به سه گروه عمده برمي خوريم:

1- خانه هاي دوره سلجوقي: اين خانه ها حياط ندارند.  آنها داراي يك ايوان جنوبي حدودا" به ارتفاع 5 متر است. اطراف اين ايوان، خانه در دو طبقه بالا رفته و اتاق ها پيرامون صفه قرار دارند . يك  فضاي باز بنام صفه در هر خانه تعبيه شده و به عنوان حياط مسقف کار مي کرده و همچنين براي مراسم عزا و عروسي نيز مورد استفاده قرار مي گرفته است.

2- خانه هاي دوره صفويه : در اين دوره توجه بيشتري به صفه شده و خانه هاي چهار صفه ای پيشرفت كرده است. قرينه سازي در آنها رعايت شده و تزئينات داخلي هم كاملاً از دوره قبل متمايز است.

3- خانه های دوره قاجاريه : از اواخر دوره صفويه در وضع عمومی روستا رکود بوجود آمد و تا اواخر دوره قاجار ادامه داشت.

• پنجره ها و ایوان ها :

اتاق های ابيانه به پنجره‏های چوبی ارس مانند مجهزند و اغلب دارای ايوان ها و طارمي های چوبی پيش آمده مشرف بر كوچه ‏های تنگ و تاريك‏اند كه خود به صورت مناظر جالبی درآمده‏اند.

ایوان های بلند و آفتاب گیر از ویژگی های معماری پیش از اسلام است ، که به گبری یا گوری شهرت دارند.

شبکه های آجری در فضای بیرونی پنجره ها که در گویش محلی پی کل نامیده می شود. سدی در برابر هجوم سرماست.

بخش چهارم : زندگی در ابیانه ، نیازهای فضایی و پاسخ های کالبدی ( 40 اسلاید )

با توجه به رابطة تنگاتنـگ نحـوه زنـدگي و نوع سكونت در جوامع روستايي، شناخت واقعـي مسـاكن روسـتايي ، در گـرو شـناخت زنـدگي روسـتائيان در ابعـاد مختلــف فرهنگــي، اجتمــاعي و معيشــتي اســت كــه در مطالعات كالبدي فيزيكي كمتر مورد توجه قرار مي گيرد .

بنابراين در اين بخش تلاش شده است تا با شناسـايي نحوة گذران زندگي و معيشـت اهـالي ابيانـه، فهرسـتي از نيازهاي فضايي آنان تهيه شود. سپس پاسخ هاي فضـايي ارائه شده توسط ابيانه اي ها به اين نيازها شناسايي شده تا از اين مسير شناخت ساختار و مفهوم خانه يا »كَـيــا« به گويش ابيانه اي حاصل شود .

با مطالعه دقيق و وسيعي كه دربارة نحوة زندگي و معيشت خانواده ها و به تبـع نيازهـاي فضـايي آنهــا در روســتاي ابيانــه انجــام گرفــت، در مجمــوع پاسخ هاي كالبدي اهالي ابيانه بـه ايـن نيازهـاي فضـايي به صورت زير دسته بندي شد :

• مجموعـه فضـاهاي منسـجم و پيوسـته در محـل سكونت خانوار
• فضاهاي مشاع و اشتراكي بين اهالي روستا
• فضاهاي پراكنده در روستا

توجه : برای تهیه این پاورپوینت بسیار کامل ، ساعت ها وقت صرف جستجو ، تحقیق ، جمع آوری و دسته بندی مطالب شده و نتیجه کار فایلی شده با 258 اسلاید ، که مطمئنا مشابه آن را در هیچ سایت دیگری نخواهید یافت .

برخی از فایل هایی که به عنوان منبع تهیه این پاورپوینت ، از آن ها استفاده شده ، به صورت فایل های کمکی ، همراه با فایل اصلی برای دانلود قرار داده شده است .

فایل های کمکی :

1-مقاله ای با عنوان " بازشناسی خانه در ابیانه " نوشته عباس شاکری زاد و سارا مسگری و حسن میری – منتشر شده در نشریه مسکن و محیط روستا – 14 صفحه

2- مقاله ای با عنوان " بررسی عوامل مؤثر بر تحول منظر بام در ابیانه " نوشته مهتاب شمس و حسین راعی و اصغر محمد مردای -20 صفحه

3- مقاله ای با عنوان " کتیبه درهای تاریخی ابیانه " نوشته محمد مشهدی – منتشر شده در پژوهش نامه کاشان – 38 صفحه

4- مقاله ای با عنوان " بررسي فنون ساخت مسجد تاريخي پرزله در ابيانه " نوشته حسین راعی و سپیده بنایی -  منتشر شده در فصلنامه علمی کاشان شناسی -22 صفحه

5- مقاله ای با عنوان " قیاس تزئینات گره چینی در ساختار بصری پنجره های بازشو دو روستای تاریخی ماسوله و ابیانه " نوشته سعید حسن پورلمر و سیروس جمالی – منتشر شده در فصلنامه علمی مطالعات تطبیقی هنر – 19 صفحه

6- مقاله ای با عنوان " مطالعه و بررسي نقوش و تناسباتِ درمحراب چوبي مسجد جامع ابيانه " نوشته محمد مدهوشیان نژاد و زهرا خضری فرد – منتشر شده در فصنامه علمی نگره – 20 صفحه

7- مقاله ای با عنوان " ارزیابی تاثیر اصول معماری بومی در شکل گیری معماری سبز ؛ نمونه موردی روستای ابیانه " نوشته الهام ایرجی – 12 صفحه