معماری اقلیم گرم و خشک

-ویژگی‌های اقلیم گرم و خشک :

• وسیع ترین اقلیم از نظر سطح اشغال در ایران
• خشكی، كم آبی، گرمای شدید در تابستان به همراه وزش بادهای گرم و خشک و طوفانهای شنی در برخی از مواقع سال
• وزش باد در جهات مختلف و همچنین سرمای شدید در زمستان
• بارندگی بسیار اندک سالیانه
• رطوبت بسیار بسیار ناچیز و خشکی هوا
• کم بودن پوشش گیاهی

-اهداف اصلی طراحی  در اقلیم گرم و خشک :

• محافظت از ساختمان در برابر تابشمستقیم آفتاب
• کاهش میزانگرمای داخلی خانه با ایجاد حداکثر سایه اندازی
• استفاده از جریان هوا برای ایجادتهویه طبیعی و ایجاد جریان هوای مطبوع در خانه

-درونگرایی در اقلیم گرم و خشک :

ساختمان ها اغلب به صورت درونگرا ساخته می شوند و سعی می شود با قرار دادن بخشی از ساختمان ها در درون زمین و محصور نمودن کل ساختمان از چهار طرف به صورت حیاط مرکزی که به خانه های چهارفصل معروف می باشند آسایش اقلیمی را در فضاهای مسکونی این مناطق ایجاد نمایند. این ویژگی ها معمولا در مورد ساختمان های مختلفی همچون تجاری، مذهبی و خدماتی نیز صدق می کند. بسیاری از عناصر همچون فضاهای باز مرکزی و تعبیه ی حوض آب و باغچه در درون آن (همچون حیاطهای قدیمی) باعث افزایش رطوبت در فضاهای زیستی ساختمان شده و دیوارهای خشتی و آجری که با قطر و ضخامت نسبتاً زیاد با طاق های قوسی شکل طراحی شده اند مانند یک خازن حرارتی نوسانات درجه حرارت شبانه روز را تعدیل می کند. نحوه ی تعبیه ی بازشوها نیز به حیاط یا فضاهای باز مرکزی ارتباط فضاهای زیستی داخلی را با فضاهای خارجی قطع نموده و منجر به ایجاد میکرو اقلیم خاص مطلوب در معماری سنتی آن ها می شود.

• گودال باغچه در اقلیم گرم و خشک :

به دلیل نبودن رطوبت کافی در این اقلیم، باید خانه را به روش حیاط مرکزی بسازید. به این منظور اتاق‌های خانه را دورتادور حیاط قرار دهید و در مرکز حیاط حوض و گیاهان بلندقامت را جاگذاری کنید. این نوع طراحی سبب می‌شود رطوبت مناسب برای خانه تأمین شود. همچنین وجود درختان و گیاهان سبب سایه‌افکنی بر روی اتاق‌ها می‌شوند و از بروز گرما به داخل جلوگیری می‌کنند.

در حیاط مرکزی و گودال باغچه های خانه های قدیمی، برای ایجاد رطوبت در هوای خشک منطقه از سطوح گیاه کاری شده حوض آب و فواره استفاده می شده تا با توجه به سرمای شب در منطقه هوای سرد در طول شب در داخل حیاط نشست کرده و در داخل حیاط و بدنه دیوارها ذخیره شود و در طول روز که شدت تابش آفتاب بالاست و دمای بیرون ساختمان به حداکثر می رسد هوای داخل ساختمان و حیاط تعدیل شود.

گودتر بودن فضاهای مسکونی از طرف دیگر ضریب امنیتی و تدافعی آن ها را در مقابل افراد مهاجم و بیگانگان افزایش می داد.

• فرم کلی ساختمان در اقلیم گرم و خشک :

معمولاً بیشترین بار حرارتی در تابستان ها بر روی بام و دیوارهای شرقی و غربی بوده (دیوارها نصف مساحت بام حرارت دریافت می کنند) و در مقابل دیوارهای جنوبی میزان نسبتاً کمتری حرارت را دریافت می نمایند و در زمستان ها که زاویه ی تابش خورشید کم می باشد، بیشترین حرارت از دیوارهای جنوبی و جنوب شرقی دریافت می شود. به دلیل شدت تابش آفتاب در جهات شرق و غرب، فرم ساختمان باید کشیدگی در خلاف نور خورشید داشته باشد.

در رابطه با شرایط زمستانی اقلیم گرم و خشک فرم ساختمان میتواند در طول محور شرقی غربی گسترش یابد.اما شرایط تابستانی حکم بر فشردگی ساختمان نموده و داشتن فرمی مکعبی شکل را ضروری مینماید.درهر صورت با بریدن قسمتی از این مکعب و پرنمودن حفره ایجاد شده با سایه (سایه دیوار، درخت، پیچک وچفته مو) و هوای خنک شده بوسیله تبخیرآب سطح چمن،برگ درخت، حوض و فواره میتوان اقلیم نسبتاً مطلوبی در ساختمان ایجاد نمود. و ...

• فایل کمکی :

مقاله ای با عنوان " بررسی اصول معماری مسکن بومی اقلیم گرم و خشک ایران با رویکرد تأثیر شکلی بنا در ارتقاء آسایش حرارتی استفاده کنندگان از بنا " نوشته شیما اسلامی و سید مجید مفیدی در فرمت پی دی اف و در 20 صفحه

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.