تفاوت ها و شباهت های مناطق گرمسیر و سردسیر

• مناطق گرمسیر :

رطوبت کم و نبودن ابر در آسمان باعث میشود دامنه ی تغییرات دمای هوا در این منطقه زیاد باشد .  برای نمونه در تابستان در روز دمای هوا ممکن است تا ۷۰ درجه نیز برود در حالی که در شب هوا به سرعت به ۱۵ درجه می رسد. در این مناطق به طور میانگین هوا در طول روز ۳۵ درجه است و در شب به ۱۵ تا ۲۰ درجه نیز می رسد .

• مناطق سردسیر :

میانگین دمای هوا در گرم ترین ماه سال در این اقلیم بیش از ۱۰ درجه سانتی گراد و متوسط دمای هوا در سردترین ماه سال کمتر از ۳ درجه سانتی گراد است. نوسانات دمایی در طی شبانه روز نیز در نواحی کوهستانی بیشتر است. زمستانها طولانی ، سرد و سخت بوده و تا چند ماه از سال، زمین پوشیده از یخ ، و بهار کوتاه مدت است .

• برخی از ویژگی های ساختمان در مناطق گرمسیر و سردسیر :

جهت گیری ساختمان می تواند مقدار جذب تابش خورشید را تعیین کند . طراحان ساختمان با محاسبه شارژ تابشی خورشید را برای ساعات مختلف روز و روزهای مختلف سال ،  که مکان و زاویه تابش خورشید تغییر میکند میتوانند جهت ساختمان را طوری انتخاب کنند که میزان تابش جذب شده ، سبب گرمای بیش از حد ساختمان نشود و در مناطق سردسیر جهت ساختمان طوری انتخاب میشود که بیشترین میزان جذب انرژی خورشید اتفاق بیفتد.

در مناطق سردسیر و کوهستانی برای طراحی شهرها این نکته در نظر گرفته می شود که خانه های مجاور بر روی هم سایه نیندازد.

در مناطق سردسیر تلاش می شود تا سطح خارجی خانه ها به رنگ تیره و از جنسی باشد که جذب بالایی دارد. در این مناطق سطح دیوارهای رو به آفتاب بیشترین مقدار را دارد و جهت گیری ساختمان به گونه ای انتخاب می شود که در زمستان سطوح بیشتری در معرض تابش قرار گیرد .

در مناطق سردسیر برای استفاده بیشتر از انرژی خورشید در قسمت جنوبی و آفتاب گیر خانه ایوانهایی با پنجره های سرتاسری طراحی می شود.  نور خورشید از این پنجره ها به درون ایوان می تابد و در آنجا جذب دیوارها و کف ایوان که معمولا به ررنگ تیره ساخته می شوند می شود.

پرتوهایی که از این سطوح بازتاب میشوند دارای طول موجی کوتاه تر از امواج اولیه هستند و شیشه به آنها اجازه عبور نمی دهد. به این ترتیب پرتوهای خورشید در ایوان محبوس و کم کم جذب سطوح مختلف میشوند این اثر که بهنام اثر گلخانه ای معروف است سبب گرم شدن محیط محفوظ با شیشه می گردد.

در طراحای خانه های مناطق گرم و خشک فضاهای محصور خانه های حیاط مرکزی دارای حداکثر سایه هستند.

در این خانه ها تمامی اضلاع اطراف حیاط ساخته میشود تا محیط های داخلی متنوعی برای دریافت نور و گرمای خورشید ایجاد شود بسته به میزان در معرض نور آفتاب بودن جوانب گوناگون حیاط میتواند در فصول گوناگون استفاده شوند.

معمولاً بخشهای جنوبی به دلیل پشت به آفتاب بودن و داشتن حداکثر سایه در تابستان استفاده می شوند.

بخش های شمالی نیز زمستان نشین نامیده می شوند چرا که ساکنان در زمستان ها به بخش های شمالی نقل مکان می کنند  ، به عبارت دیگر ساکنان این خانه ها فضای زندگی خود را در هماهنگی با  تغییرات منطقه ای و در مطابقت با فصول سال تغییر میدهند

درختان سبز در حیاط های مرکزی سایه را افزایش می دهند و در نتیجه موجب کاهش حرارت می شوند و علاوه بر آن با تبخیر آب به وسیله درختان رطوبت نسبی محیط نیز افزایش می یابد. این امر به خنک سازی فضاهای داخلی اطراف حیاط مرکزی کمک می کند.

همچنین انبوه گیاهان و درختان درون حیاط های مرکزی به واسطه پایین بودن ظرفیت گرمایی ویژه هوا به عنوان سیستم خنک کننده طبیعی عمل می کنند و برعکس دیوارهای ضخیم محوطه حیاط مرکزی ظرفیت گرمایی ویژه بالایی دارد و به عنوان ذخیره کننده حرارتی عمل می کنند که سرما را در طی شب ذخیره می کند و آن را به تدریج و در نیمه های روز که هوا گرم است آزاد میکند.

ضخامت دیوارهای خشتی باعث می شود ، تغییرات کوچک در درجه حرارت نتواند تأثیر گذار باشد .