تاثیر اقلیم بر معماری

اهمیت تاثیر اقلیم بر معماری، انجام مطالعات و پژوهش های جامعی را در این زمینه ایجاب می کند. به ویژه در کشور ما که تنوع شرایط اقلیمی در آن کاملا مشهود است ، انجام تحقیقات گسترده در این زمینه امری اجتناب ناپذیر است.

میزان متفاوت و ترکیب گوناگون عوامل اقلیمی که خود ناشی از تفاوت موقعیت جغرافیای مناطق مختلف است، حوزه های اقلیمی متفاوتی در جهان پدید آورده که هر یک ویژگی های خاصی دارد. محیط زیست ، شهرها و حتی بناهای مربوط به این حوزه های اقلیمی، ویژگی های خاصی متناسب با شرایط اقلیمی خود به دست آوردند.

با توجه به شکل گیری و ترکیب معماری بومی مناطق مختلف ایران در می یابیم که ویژگی های متفاوت هر یک از این اقلیم ها، تاثیر فراوانی در شکل گیری شهر ها و ترکیب معماری این مناطق داشته اند.  بنابراین، تعیین دقیق حوزه های اقلیمی در سطح کشور و دستیابی به مشخصات اقلیمی مناطق مختلف، در ارائه طرح های مناسب و هماهنگ با اقلیم هر منطقه اهمیت فراوانی دارد.

 هدف این گزارش ، تعیین حوزه های مختلف اقلیمی ایران در ارتباط با معماری و ارائه اطلاعاتی است که برای دست یابی به طرح های منطقی معماری و هماهنگ با اقلیم مورد نظر است .

در این گزارش تاثیر هر یک از عناصر اقلیمی (تابش آفتاب، رطوبت و باد) بر ساختمان مورد بررسی قرار می گیرد. در بین این عناصر، تابش آفتاب- که نور و حرارت طبیعی را به وجود می آورد- مهمترین عنصر محسوب می شود.

• تقسیمات اقلیمی در جهان :

در مورد تقسیم بندی اقلیمی نقاط مختلف جهان، روش های گوناگونی پیشنهاد شده که از این میان روش کوپن – دانشمند اتریشی- مورد قبول قرارگرفته است.  کوپن بر اساس رشد و نمو انواع نباتات، پنج نوع اقلیم در مقیاس جهانی معرفی کرده است که عبارتند از:

• 1-اقلیم بارانی استوایی
• 2- اقلیم گرم و خشک
• 3- اقلیم گرم و معتدل
• 4- اقلیم سرد و برفی
• 5- اقلیم قطبی

 تقسیمات اقلیمی در ایران :

• اقلیم معتدل و مرطوب ( سواحل جنوبی دریای خزر )
• اقلیم سرد ( کوهستان های غربی )
• اقلیم گرم و خشک ( فلات مرکزی )
• اقلیم گرم و مرطوب ( سواحل جنوبی )

در این پاورپوینت ویژگی های اب و هوایی و معماری بومی چهار اقلیم ایران مورد بررسی قرار می گیرد .

• تابش آفتاب و تأثیرآن بر ساختمان و محیط اطراف :

نور خورشید، همیشه برای ایجاد روشنایی طبیعی در ساختمان لازم است. ولی از آنجا که این نور در نهایت به حرارت تبدیل می شود ، میزان تابش مورد نیاز برای هر ساختمان باید با توجه به نوع آن و شرایط اقلیمی محل آن تعیین شود.

شدت تابش آفتاب در یک محل با ارتفاع آن محل از سطح دریا متناسب است و در مناطق مرتفع، چون پرتوی خورشید فاصله ی کمتری از اتمسفر را طی می کند، حرارت بیشتری تولید می نماید.

در ظهر محلی هر منطقه که خورشید در قائم ترین حالت خود نسبت به زمین آن محل قرار دارد و فاصله آن کمتر است، شدت تابش آفتاب بیشتر از صبح و عصر است که خورشید در مایل ترین حالت نسبت به زمین محل مورد نظر قرار دارد.

موقعیت خورشید را در هر منطقه و در هر زمان می توان به و سیله ی دو زاویه یکی ((زاویه تابش )) و دیگری ((جهت تابش )) مشخص کرد. زاویه تابش زاویه ای است که بین امتداد پرتوی خورشید و سطح افق تشکیل می شود و جهت تابش زاویه ای است که بین تصویر امتداد پرتو خورشید بر صفحه افق و شمال واقعی پدید می آید.

تغییرات روزانه و سالانه ی این دو زاویه به عرض جغرافیایی محل بستگی دارد.

• تاثیر رطوبت بر ساختمان :

رطوبت یکی از عواملی است که می تواند سلامتی و آسایش ساکنین را به خاطر ایجاد شرایط رشد میکروب ها و قارچ ها به مخاطره اندازد و به زیبایی و مصالح ساختمان لطمه وارد نماید .  رطوبت همچنین می تواند مقاومت حرارتی دیوارها را کاهش دهد ، به این ترتیب که به دلیل آب موجود در دیوار ، امکان بروز تعریق بر سطح دیوار افزایش یافته و باعث اتلاف انرژی از طریق استفاده از سیستم های مکانیکی خواهد شد .

• تاثیر باد بر ساختمان :

در اقلیم های سرد و گرم و خشک برای جلوگیری از انتقال حرارت باید تا حد ممکن از وزش باد جلوگیری کرد.

ورود و یا خروج هوا در ساختمان از منافذ و مجراهایی غیر از محل های پیش بینی شده جهت تعویض هوا ، را نشست هوا می گویند. هرچه وزش باد سریعتر باشد ، تهویه و نشست هوا بیشتر خواهد شد . در نتیجه تبادل حرارت همرفتی نیز بیشتر خواهد شد .

و ...