بررسی روش های مختلف تامین تهویه طبیعی

تهویه ی طبیعی یعنی استفاده از فرآیند جابه جایی هوای داخل ساختمان با هوای تازه ی بیرون آن ، بدون بهره گیری از دستگاه های مکانیکی که موجب صرفه جویی در مصرف انرژی های فسیلی  می شود .

تهویه ی طبیعی می تواند هوای تازه را تامین کرده ، به انتقال بو و گرمای درونی ، خنک سازی سازه و کاهش پرتو سازه ای و همچنین ایجاد سرمایش تبخیری بدن و هوا یاری برساند.

وقتی ساختمانی تهویه شود ، بین هوای وارد شده به اتاق و هوای داخل اتاق ، تبادل حرارتی صورت می گیرد. در نتیجه دمای هوای داخل به اندازه ی اختلاف بین دو دما تغییر می یابد.

عامل اصلی برقراری تهویه:  اختلاف فشار هوا بین دو نقطه و تمایل به برقراری تعادل

عوامل موثر در ایجاد اختلاف فشار در بنا :

• باد
• اختلاف دما

تهویه ی طبیعی را می توان به دو شیوه فراهم ساخت:

• 1- تهویه طبیعی باد زاده ( منشا آن باد یا جریان هواست )
• 2- تهویه طبیعی دما زاده ( منشا آن اختلاف دماست )

تهویه طبیعی باد زاده :

به همان ترتیبی که بادها بخاطر اختلاف فشار بوجود می آیند ، حرکت هوای درون ساختمان نیز نتیجه ی اختلاف فشار هوایی است که میان دو طرف یا دو بازشو بوجود می آید.  اگر یکی از گشودگی های ساختمان رو به ناحیه ی پرفشار و دیگری رو به ناحیه ی کم فشار باشد ، در ساختمان حرکت هوا بوجود می آید .

وقتی هوا به مانعی همچون ساختمان برخورد کند ، فشاری به سطح مانع وارد می سازد . بر اثر این فشار دو منطقه به وجود می آید : در جلوی آن منطقه ی پرفشار و در اطراف و پشت مانع ، مناطق کم فشار

هنگامی که هوا برای عبور از یک بازشو به هم فشرده می شود ، باعث افزایش سرعت هوا می شود. به شتابی که جریان آرام هوا به منظور عبور از یک بازشو می گیرد ، اثر ونتوری می گویند .

برقراری جریان تهویه در فضاهای داخلی ، علاوه بر دریچه ورودی هوا به دریچه خروجی هوا نیز نیاز دارد .

روزنه ها و بازشو ها را می توان به گونه ای طراحی کرد که از این اختلاف فشار بهره جوئیم  .

مکان ، اندازه و رفتار بازشو ها بر کمیت و کیفیت هوایی که از خارج به سوی فضاهای درونی خنک کشیده می شود ، اثرگذار است.

بازشوی ورودی هوا باید در ناحیه پرفشار و بازشوی خروجی هوا در ناحیه کم فشار قرار گیرد .وجود اختلاف فشار باعث برقراری جریان هوا در داخل فضاها می شود.

همواره میزان افزایش فشار در جبهه مثبت از میزان کاهش فشار در جبهه منفی بیشتر است در نتیجه سایز پنجره ورودی حتما باید از سایز پنجره خروجی کوچک تر باشد .

وجود سایبان در قسمت بازشو و فرم و جهت آن بر مسیر حرکت هوا در فضای داخل موثر است .

• تهویه طبیعی دما زاده :

حرکت هوای گرم و سبک به سمت بالا و به دنبال آن ورود هوای سرد و سنگین

به علت غبار و دمای ناخوشایند هوای محیط ، باید تهویه کنترل شود. چنانچه بازشو ها در ارتفاعات مختلف قرار گیرند ، می توان از اثر دودکش و مکش برای ایجاد تهویه سود جست .

هوای داخل ساختمان در اثر گرم شدن ، سبک و شناور شده و به سمت دریچه های فوقانی حرکت می کند که به این حالت ، اثر دودکشی می گویند .

بادخورها، برای «گرفتن» باد و هدایت هوای تازه به داخل ساختمان طراحی شده اند . می تواند هوای بیرون را جمع کرده، آن را در فضای داخلی ساختمان وارد کنند.

بادخان ها را می توان برای بیرون راندن هوا از ساختمان و به دنبال آن، فراهم ساختن شرایطی جهت ایجاد یک جریان طبیعی هوا، مورد استفاده قرار داد.

بادخورها را می توان در ترکیب با بادخان ها به کار برد. بدین ترتیب، هوای خنک از طریق بادخورها تأمین می شود و هوای دم دار، از مجرای بادخان ها خارج می گردد. این روش، ابتدا در ایران به کار گرفته شد که در طراحی به آن «بادگیر» می گویند.

بادگیر شیوه مناسبی برای دریافت باد در بافت های فشرده ای است که امکان دسترسی یک یک ساختمان ها به باد در ارتفاع پایین وجود ندارد .

ورود و خروج هم زمان باد از مجراهای متفاوت یک کانال عمودی ، بادگیر را به وجود می آورد که در تهویه ی بخش های مختلف ساختمان نقش موثری دارد .

بادگیر یک تکنیک قدیمی طراحی غیرفعال است که به واحدها کمک می کند هوای تازه و سرد را دریافت کنند و هوای بخار داغ را به خارج از واحدها  انتقال دهند ،  به ویژه طبقات همکف که از خیابان های باریک رنج می برند .