تحلیل فضایی کالبدی معماری قصر باغچه جوق ماکو

-قصر باغچه جوق محل سکونت یکی از سرداران مقتدر حکومت دوره قاجاریه ، دارای معماری ترکیبی از معماری ایرانی و اروپایی است. این بنا به علت حجم عملکرد بالا علاوه بر عمارت اصلی شامل واحدهای دیگری بر حسب نیاز زندگی و سنن آن زمان است.

- با نظر به اهمیت تاریخی و تحولات معماری در بناهای دوره قاجاریه و اهمیت خاص این بنا برای منطقه آزاد ماکو ، طی پژوهش حاضر و با تمرکز بر روش پژوهش توصیفی – تحلیلی، به تحلیل فضایی کالبدی معماری قصر پرداخته شده است.

-هدف اصلی این مقاله کنکاش بر هویت و فضاهای معماری این بنای تاریخی است.

-با توجه به فرم و کالبد عمارت اصلی، هماهنگی فضایی ، قرینگی در کالبد و فرم و نیزبیان شرایط و رفتارهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی در عامل عملکردی تحلیل فضایی بنا به زبان معماری، از شاخص ترین ویژگی این گنجینه عظیم شمال غرب ایران است.

-کاخ در زمان تیمور پاشا خان شروع و در زمان فرزندش مرتضی قلی خان اقبال السلطنه (سردار ماکو) به اتمام رسید ، در آن معماران ایرانی و مهندسان روسی و اروپایی به اتفاق کار کرده اند.

- مرتضی قلی خان اقبال السلطنه متولد 1243 هـ.ش / 1863 م / 1280 هـ ق ، فرزند تیمور خان اقبال السلطنه ، حکمران ماکو سرحددار ایران و رئیس ایل بیاتهای ماکو بود ، که در اواخر صفویه از ناحیه عراق و چخور سعد به ماکو کوچانده شده بودند و به محافظت مرز ماکو مشغول بودند . این طایفه از همان هنگام بر تحکیم موقعیت خود اقدام کردندتا این که توانستند در اواسط سلطنت قاجاریه به قدرت مسلط ناحیه شمال غرب کشور تبدیل شدند . مقاله حاضر به تحلیل فضایی کالبدی معماری مهمترین فضای مجموعه کاخ باغچه جوق یعنی بنای اصلی قصر ، بر اساس  تحلیل پلان ، فرم و بافت معماری کاخ می پردازد.

-بر اساس تئوری های نظام فضایی، سه عامل فرم ، عملکرد ، فضا عنصر بنیادین تحلیلی فضایی است وبه دیدگاه برخی اندیشمندان، فرم از عملکرد تبعیت می کند و به مثابه هویت عینی و حجمی یک سازه معماری شامل عینیات و ملموسات می شود. با تحلیل و تبیین فضایی کالبدی معماری بنای اصلی کاخ سردار ماکو، بر اساس فرم و عملکرد فضا ها و نیز بررسی ارتباط فضاها میتوان ویژگی بارز هماهنگی فضایی، رابطه معنادار اجزا و یکپارچگی کالبد و بافت آن را بیان نمود.

-محل جایگیری، ابعاد و شکل ظاهری هر فضا و بر اساس کاربرد آن و در تناسب با جایگاه اجتماعی و سیاسی ساکنانش طراحی شده است و به روشنی هویت فضاهاو عملکرد آنها را بیان می کند.

-ورودی ها – جرزها – سقف مرتفع و ابعاد چشمگیر کاخ بیانگر هویت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی فضای کاخ و نمود رفتارهای جاری در آن فضا است . همچنین مشخصات فرم و صحنه های نمایش در نقوش برجسته و نقاشی های دیواری گچبریها ، آینه کاری ها و تزئینات داخلی ، کارکرد بنا را به وضوح نشان می دهد .

برای دیدن لیست کامل مطالب داخل این پاورپوینت قسمت "اطلاعات بیشتر" را ملاحظه نمائید.