نمونه اجرای درست ساختمان با مصالح بنایی

-استفاده از مصالح بنایی در اجرای ساختمان‌ها از دیرباز در ایران رواج داشته است. اکثر ساختمان‌های موجود در کشور خصوصاً در شهرهای کوچک، بخش‌ها، روستاها و همچنین در بافت‌های فرسوده و قدیمی کلان شهرها از نوع مصالح بنایی می‌باشد.منظور از این ساختمان ها ،ساختمان هایی است که با آجر و بلوک ساختمانی و یا با سنگ ساخته می شوند و تمام و یا قسمتی از بار های قائم توسط دیوار های با مصالح بنایی تحمل می گردد،بنابراین ساختمانی که در آن قسمتی از بار های قائم توسط دیوار هایی با مصالح بنایی و قسمت دیگر توسط عناصر فلزی و با بتن آرمه تحمل شود در ردیف ساختمان های با مصالح بنایی محسوب می شوند.

– اجرای ساختمان با مصالح بنایی دارای محدودیت هایی از نظر ارتفاع سازه،طول پیشامدگی بالکن،ارتفاع هر طبقه ساختمان و … می باشد. ساختمان های بنایی به طور کلی شامل ساختمان های آجری باکلاف، ساختمان های آجری بدون کلاف، ساختمان های خشتی و ساختمان های سنگی می باشد. که هر یک از این ساختمان ها دارای ضوابط و محدودیت هایی در زمان اجر می باشند.

– ساخت این سازه‌ها به علت استفاده از مصالح بومی بسیار ارزان قیمت است و برای ساخت آن نیاز به تکنولوژی‌های پیشرفته نیست و در مکان‌های دور افتاده نیز با حداقل امکانات قابل اجرا است.

-سازه‌های بنایی به علت سنگینی و چگالی بالا در برابر زلزله مقاومت کمی دارند و به همین دلیل در ضوابط ساخت و ساز ساختمان محدودیت تعداد طبقات و شرایط خاصی را برای آن در نظر گرفته‌اند.

-برای مقاوم‌سازی این سازه‌ها در برابر زلزله، بادهای شدید، ضربه‌های افقی و جانبی باید از کلاف افقی و کلاف عمودی مسلح یا گاهی غیرمسلح استفاده کرد.

-سقف اینگونه از ساختمان ها می تواند تیرچه بلوک و یا طاق ضربی باشد.

• کلیاتی از توصیه های لازم الاجرا در بخش ساختمان سازی سنتی که توسط آیین نامه های معتبر و مقررات ملی ساختمانی ایران صادر شده یادآوری می کنیم:

1-در ساختمان های با مصالح بنایی،شناژبندی افقی و قائم اجباری است.

2-طول ساختمان (زیر بنا) از سه برابر عرض آن یا 25 متر بیشتر نباشد.در غیر اینصورت استفاده از درز انقطاع الزامی است.

3-ساختمان نسبت به هر دو محور اصلی تقریبا قرینه باشد.

4-حداکثر تعداد طبقات در این ساختمان ها شامل زیر زمین + دو طبقه روی زمین می باشد.

5-تراز روی بام نسبت به متوسط زمین زمین مجاور از 8 متر بیشتر نباشد.

6-حتی المقدور از ایجاد اختلاف سطح در طبقه پرهیز شود(مگر با تمهیدات خاص)

7-روی هیچ قسمت از پیشامدگی ساختمان نباید دیواری ساخته شود ولی ساخت جان پناه تا 70 سانتی متر مجاز است.

8-ساخت شالوده به صورت شیب دار مجاز نیست.

9-کلیه دیوارهای پیرامونی (بار بر و غیر بار بر) باید 35 سانتی متر اجرا شود.

10-رگ های دیوار چینی در تمام قسمتهای ساختمان باید همزمان (در ارتفاع) اجرا شود و استفاده از روش هشت گیر در ساخت دیوارها مجاز نمی باشد.

11-دیوارها در محل اجرای کلافهای قائم بتن مسلح به صورت هشت گیر اجرا گردند.به جای استفاده از هشت گیر می توان در هنگام اجرای دیوار با تعبیه شاخکها یا میلگردهای افقی در هر 50 سانتی متر ارتفاع،اتصال بین دیوار و کلاف را تامین نمود.

12-دیوارها باید پس از اجرا حداقل به مدت سه روز مرطوب نگه داشته شوند.

13-در ساخت دیوارها باربر از یک نوع آجر استفاده شود.

14-باز شوها (در و پنجره و …) نباید سبب قطع کلافها شوند.

15-طول نشیمن نعل درگاه بر روی دیوار در هر طرف باید حداقل 25 سانتی متر باشد.

16-در کلیه دیوارهای باربر،باید کلاف های افقی در تراز زیر دیوار و زیر سقف ساخته شود.

17-کلاف های قائم باید در محل تقاطع دیوار ها تعبیه گردند.در صورتی که طول دیوار بین دو کلاف بیش از 5 متر باشد باید کلاف های قائم با توزیع یکنواخت در فواصل کمتر از 5 متر در داخل دیوار تعبیه گردد.

18-کلاف افقی نباید در هیچ جا منقطع باشد.عبور لوله با قطر بیش از یک ششم عرض کلاف از درون کلاف مجاز نمی باشد.

19-میلگرد مورد استفاده در بتن پوشش سقف،حداقل به قطر 6 میلی متر و به فواصل حداکثر 25 سانتی متر در جهت عمود بر تیرچه ها قرار داده شود.

20-بتن پوشش روی بلوکها حداقل دارای 5 سانتی متر ضخامت باشد.

21-در صورت تجاوز دهانه تیرچه ها از 4 متر،تیرچه ها به وسیله کلاف عرضی (شناژ مخفی) به هم متصل شوند.

22-حداکثر ارتفاع جان پناه به ضخامت 20 سانتی متر برابر 70 سانتی متر می باشد.

23-ارتفاع خر پشته از طبقه زیرین خود حداکثر 3 متر و اجرای کلاف افقی و قائم آن الزامی است.

24-در نماسازی در صورتی که آجر نما پس از احداث آجر پشت کار چیده می شود باید با مهار کردن مفتول های فلزی در داخل ملات پشت کار و قرار دادن سرآزاد این مفتولها در ملات آجر نما،این دو قسمت آجر کاری به هم متصل شوند.فاصله این مفتولها در هر یک از جهات افقی و قائم نباید از 50 سانتی متر بیشتر باشد.

• در ادامه تصاویری از اجرای درست یک ساختمان با مصالح بنایی را میتوانید ملاحظه بفرمائید :

• متاسفانه در  بسیاری از ساختمان هایی که با مصالح بنایی ساخته میشوند ، نکات اجرایی مانند این ساختمان نمونه رعایت نمیشود و نتیجه این عدم رعایت نکات اجرایی و مباحث مقررات ملی این میشود که در زلزله ای مثل زلزله بم ، بیش از 90 درصد ساختمان هایی با مصالح بنایی و با شناژ بتنی تخریب میشوند ، که یک پاورپوینت حاوی تصاویری از همین ساختمان های بنایی تخریب شده را از اینجا میتوانید دانلود کنید .

• در جهت آشنایی بیشتر با موضوعات مربوط به مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان مربوط به ساختمانهایی با مصالح بنایی می توانید یک پاورپوینت رایگان بسیار کامل با 266 اسلاید را از اینجا دانلود کنید.