نقش برج میلاد در زلزله تهران و بررسی شایعه ژاپنی ها در مورد برج میلاد

-اگر زلزله ای در تهران بزرگ اتفاق بیفتد ، برج میلاد در مدیریت این بحران چه کمکی خواهد کرد ؟ آیا برج میلاد در مکان درستی احداث شده است ؟

-در این نوشته با نقش برج مخابراتی ـ تلویزیونی میلاد تهران در مدیریت بحران پس از بروز زلزله در تهران آشنا شده و جوابیه ای به شایعه ژاپنی در مورد برج میلاد داده میشود :

-مراجعه به تعریف بحران و دقت نظر در ویژگی‌های شاخص بحران، ما را به لحاظ نمودن این تعریف کلی رهنمون می‌سازد که، بحران «تغییرات زیاد در مدت زمان کم» به نحوی که توانایی کنترل شرایط از ما سلب می‌شود.

-هدف ما مدیریت شرایط بحرانی است و در این ارتباط آنچه که در مدیریت بحران نقش کلیدی دارد «تصمیم» و « اقدام برای تصمیم» است. بدیهی است به منظور اخذ تصمیم صحیح در شرایط بحرانی نیاز به «اطلاعات» داریم.

-در واقع نحوه برحورد ما با بحران متأثر از اطلاعاتی است که از شدت و میزان تغییرات به دست آورده‌ایم.

این اطلاعات باید سه ویژگی را دارا باشد:

ـ سریع باشد

ـ جامع باشد

ـ دقیق باشد.

عدم امکان اعتماد به سیستم‌های معمول ارتباطات در زمان بروز بحران :

-در زمان بروز بحران سیستمهای معمول ارتباطات دچار مشکل جدی می‌شوند و لذا جمع‌آوری اطلاعات با مشکل مواجه می‌شود. با توجه به اینکه پس از بروز یک زلزله جدی عموماً راهها دچار اشکال می‌شوند و وسایل نقلیه نیز قابل استفاده نیستند، لذا انتقال اطلاعات مربوط به میزان خسارات وارده باید توسط سیستم‌های مخابراتی صورت پذیرد. این در حالی است که تحت چنین شرایطی سیستم‌های مخابراتی دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. به عنوان نمونه می‌توان به بروز خسارت به دکل مخابراتی در اثر زلزله 1995 کوبه اشاره نمود.

-مشکل عمده دیگری که علاوه بر موارد فوق با آن مواجه می‌شویم افزایش غیر قابل تصور ترافیک خطوط مخابراتی است. پس از بروز یک زلزله بزرگ ترافیک خطوط مخابراتی گاه تا 50 برابر افزایش می‌یابد. لذا ما ناگزیر به استفاده از سیستم‌های مدرنی هستیم که در جمع‌آوری اطلاعات با مشکلات فوق مواجه نشود. رویکرد اخیر جهانی استفاده از سیستم‌های فضایی (ماهواره‌ای) می‌باشد. رویکردی که هم اینک سازمان ملل هم توجه خود را به آن معطوف داشته است.

کاربردهای برج میلاد :

-با توجه به توضیحات فوق برج میلاد یک سازه چند منظوره است. هر چند که کارکردهایی مثل: سازه نمادین شهر تهران، نماد توانمندی متخصصین ایرانی، ایجاد جاذبه‌های توریستی ـ تفریحی، و… را داراست.

– اما هدف اصلی از احداث چنین پروژه‌ای عملکرد مخابراتی ـ تلویزیونی آن است. در واقع شرایط خاص شهر تهران به لحاظ وجود چین‌خوردگیهای موجود بر روی آن و عدم امکان پوشش مناسب امواج، نیاز به احداث یک سازه مرتفع را جهت نصب فرستنده‌ها اجباری می‌نمود.

شاید این سؤال ایجاد شود که با وجود تکنولوژی‌های جدید آیا باز هم نیاز به احداث چنین سازه‌های مرتفعی وجود دارد؟

-در پاسخ به این سؤال باید گفت که هم‌اکنون سازه‌های مشابهی در کشورهای دیگر در دست احداث است و کارکرد این برجها در کلان شهرهای دنیا در حکم یک ماهواره محلی است.

در زمان بروز بحران برج میلاد چه کمک‌هایی می‌تواند بکند؟

-همچنان که گفته شد در زمان بروز بحران تصمیم‌گیری‌ها نباید بر اساس اطلاعات موضعی یا Local باشد. در کلان‌شهری مثل تهران نگاه اولیه جهت جمع‌آوری اطلاعات باید کلی و در اصطلاح نگاه پرنده یا Eye Bird باشد. در ساعات اولیه پس از بروز زلزله امکان استفاده از هلی‌کوپتر با مشکلاتی همراه است و حتی اگر امکان بکارگیری هلی‌کوپتر بلافاصله بعد از زلزله وجود داشته باشد، اما به لحاظ نیاز به هلی‌کوپتر جهت امدادرسانی، امکان پرواز طولانی مدت وجود ندارد. بدین منظور پیش‌بینی نصب دوربینهای قوی در عرشه تراز 280+ متری (سقف طبقه هشتم سازه رأس) صورت پذیرفته است. پس از بروز یک زلزله قوی اطلاعات کلی در خصوص میزان آسیب‌دیدگی نقاط مختلف شهر (خصوصاً مناطق مرکزی و غربی تهران) با استفاده از این دوربین‌ها قابل جمع‌آوری است. با توجه به حضور 24 ساعته پرسنل بهره‌برداری در طبقات سازه، آموزشهای لازم به این افراد داده خواهد شد.

-فرستنده‌های مختلف مخابراتی ـ تلویزیونی بر روی دکل 120 متری برج نصب می‌شوند. اما به لحاظ اینکه بیشتر این فرستنده‌ها از تراز 400+ متر به بالا قرار می‌گیرند و در صورت بروز آسیب به سازه دکل آنتن، امکان بهره‌برداری مجدد از آنها امری زمان‌بر است لذا استقرار فرستنده‌های مخابراتی در سقف تراز 292+ متری سازه رأس نیز پیش‌بینی شده است.

-بر اساس هماهنگی‌هایی که با سازمان مدیریت بحران تهران صورت خواهد پذیرفت، اطلاعات جمع‌آوری شده از طریق فرستنده‌های این سقف به اطلاع مدیران اتاق بحران شهر تهران خواهد رسید. این امر در صورت وقوع آتش در نقاط مختلف شهر فرآیندی بسیار حیاتی خواهد بود و با هدایت صحیح عوامل آتش‌نشانی می‌تواند مانع گسترش آتش‌سوزی‌های بزرگ باشد.همچنین در صورت بروز آسیب جدی در شبکه‌های مخابراتی، این فرستنده‌ها وظیفه برقراری ارتباط بین مدیران بحران را طی مدت اصلاح مشکل مخابراتی، دارا می‌باشند.

پیش‌بینی‌های پایداری سازه‌ای برج میلاد در هنگام بروز زلزله :

-با توجه به توضیحات فوق بدیهی است که نقش برج میلاد در زمان بروز زلزله منوط به حفظ پایداری سازه و عدم بروز مشکل در عملکرد سازه‌ای آن است. در این خصوص روند احداث این سازه عظیم پیش‌بینی‌های لازم صورت پذیرفته است تا در صورت بروز زلزله در کلان شهر تهران، برج ضمن حفظ پایداری خود، به عنوان یکی از مراکز مدیریت بحران محسوب شود.

شایعه ژاپنی :

-گزارشی در شبکه‌های اجتماعی بازنشر شده که از ایراد یک گروه از مهندسان ژاپنی نسبت به این سازه مرتفع حکایت می‌کند. محتوای این پیام تگلرامی ، به نقل از ژاپنی‌ها می‌گوید: در تهران با وجود کوه‌ها و ارتفاعات طبیعی به بلندی ۴ هزار متر در مجاورت شهر، نیازی به ساخت برج مخابراتی ۴۳۵ متری نبوده است .

-فکر میکنم با توجه به توضیحات گفته شده و کاربردهای متنوع برج میلاد و به خصوص نقش پر رنگ آن در مدیریت بحران در شهر بزرگی چون تهران ، بی اساس بودن شایعه ژاپنی اثبات گردد .

ضمن اینکه بد نیست نگاهی داشته باشیم به روند مطالعات مکان‌یابی برج میلاد :

-به منظور تدوین طرح و انجام مطالعات مرحله شناخت پروژه ، یک گروه مجرب شامل تیم شهرسازی ، مطالعات تلویزیونی ، مخابراتی ، سیویل ، اقتصادی ، معماری ، هواشناسی ، مطالعات ترافیک و ژئوتکنیک تشکیل شد. این گروه ضمن انجام مطالعات اولیه در زمینه‌ها و تخصص‌های گوناگون ، اجزاء اصلی طرح و کاربری‌های هر یک را تعیین نموده و سپس نسبت به شناسایی و ارزیابی مکان‌های مناسب جهت احداث مجموعه اقدام کردند.

-در این مطالعات پس از بررسی بیش از 50 نقطه از شهر ، توسـط گروه طراحی ، 17 نقطه انتخاب شد و تیم‌های طراحی بر این نقاط مطالعات گسترده‌ای انجام دادند.

-این مطالعات منتهی به آن شد که سایت کـوی نصر (گیشا) محل مورد نظر برای برنامه ریزی فیزیکی قرارگیرد .

-این سایت 60هکتار مترمربع مساحت دارد که مجموعه یادمان در زمینی به مساحت 16 هکتار طراحی شده است و 44 هکتار باقی مانده نیز به فضای سبز و پارک تبدیل خواهد شد

-موقعیت قرارگیری سازه‌ای که می‌بایست در طول مدت زمان مدیریت بحران شهری و.ظایف مورد اشاره را عهده‌دار باشد بسیار مهم است. در این خصوص دسترسی مناسب به شبکه‌های بزرگراه شهری و همچنین استحکام محل بنا از مهمترین مسائلی بوده است که در مراحل اولیه پروژه لحاظ گردیده است.

-دسترسی بسیار مناسب برج میلاد به 4 اتوبان همت، چمران، رسالت (حکیم) و شیخ فضل‌اله از دیگر نقاط شاخص پروژه در بحث مدیریت بحران می‌باشد.در واقع برج میلاد در کمربندی از بزرگراه‌های مهم شهر قرار گرفته است و این امر یکی از ویژگی‌های مهم مراکز مدیریت بحران محسوب می‌شود.

-قرارگیری برج بر روی تپه‌های کوی نصر و در نظر گرفتن اختلاف ارتفاع حدود 50 متری تراز صفر سازه با سطح معمول شهر ، دید بسیار مناسبی به مناطق مختلف (خصوصاً مناطق غربی و مرکزی شهر) را فراهم آورده است.

-همچنین نزدیکی محل پروژه به بیمارستان میلاد ( بزرگترین بیمارستان تهران) و امکان اخذ اطلاعات بیمارستان در زمان وقوع بحران کمک شایانی به بحث مدیریت امداد و نجات می‌نماید.

-بهره‌گیری از شرایط ویژه سازه مرتفع و نمادین شهر تهران و پیش‌بینی امکانات مخابراتی ـ تلویزیونی آن به نحوی که حداکثر مکانات را جهت تبادل اطلاعات به مدیریت بحران شهری فراهم آورد از مواردی است که منجر می‌شود این سازه بتواند در قالب یک ماهواره محلی برای شهر تهران عمل نماید.