رصد خانه مراغه

رصدخانه مراغه در دوره هلاکوخان زیر نظر خواجه نصیرالدین طوسی در شهر مراغه ساخته شده است. در این نوشته اندکی با این بنای علمی تاریخی اشنا می شویم.

این رصدخانه روی تپه‌ ای در غرب مراغه در نزدیکی دو روستا به نام‌ های طالب‌ خان و حاجی‌ کرد قرار داشته‌ است که دریاچه ارومیه را می‌توان از دور دست از آنجا دید. متاسفانه امروزه تنها پی های بخش های مختلف رصدخانه و بخشی از سدس سنگی آن باقی مانده است.

هولاکوخان برای نگهداری این سازمان پژوهشی موقوفه‌ های ویژه‌ای در نظر گرفت. کتابخانه‌ ای شامل ۴۰۰ هزار جلد کتاب و ابزارهای اخترشناسی، از این جمله موقوفات هستند
رصدخانه مراغه فقط مخصوص رصد ستارگان نبود و یک سازمان علمی گسترده بود که بیش‌تر شاخه‌های دانش درس داده می‌شد و مشهور ترین دانشمندان آن عصر در آن‌ جا جمع شده بودند.

به‌ علاوه چون در آن زمان ارتباط علمی چین و ایران به‌ علت استیلای مغولان بر هر دو سرزمین برقرار شده‌ بود، دانشمندان چینی در این مرکز فعالت داشتند. همچنین فیلسوف و فرهنگ‌ نامه‌ نویس مسیحی به نام ابن‌ العبری در رصدخانه مراغه به تدریس کتاب‌ های اصول اقلیدوس و المجسطی بطلمیوس مشغول بود.

ساختمان اصلی این رصدخانه به شکل برجی استوانه ای ساخته شده بود. در ساختمان های جنبی آن یک کتابخانه و محل اقامت کارکنان تشخیص داده شده است.
در سال های اخیر گنبدی برای حفاظت از بقایای این بنای ارزشمند بر روی بخشی از آن ساخته شده است.

این بنای تاریخی در سال ۱۳۶۴ به شماره ثبت ۱۶۷۵ در آثار ملی ایران به ثبت رسیده است